Kalp hastalıkları, kalbinizi etkileyen birçok hastalığı kapsar, ancak en yaygın ve bilinen türü koroner arter hastalığıdır (KAH). KAH, kalbinizin arterlerinde balmumu benzeri birikimlere yol açarak kalp krizine neden olabilir. Sağlıklı alışkanlıklar, ilaçlar ve prosedürler, KAH ve diğer kalp hastalıklarını önleyebilir veya tedavi edebilir.
Kalp Hastalıkları Hakkında
Kalp hastalığı nedir?
Kalp hastalığı, kalbinizi etkileyebilecek çeşitli sorunlardır. İnsanlar kalp hastalığından bahsettiğinde genellikle en yaygın tür olan koroner arter hastalığı (KAH) ve yol açabileceği kalp krizlerini düşünürler. Ancak kalbinizle ilgili farklı sorunlar yaşayabilirsiniz, örneğin kalp kası, kapaklar veya elektrik sistemi gibi.
Kalbiniz iyi çalışmadığında, vücudunuza yeterli kan, oksijen ve besin göndermede zorluk yaşar. Bir şekilde, kalbiniz vücudunuzun sistemlerinin çalışmasını sağlayan yakıtı teslim eder. Bu yakıtın teslim edilmesinde bir sorun varsa, vücudunuzun sistemlerinin yaptığı her şeyi etkiler.
Yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlar kalbinizi sağlıklı tutabilir ve kalp hastalığına yakalanma riskinizi azaltabilir.
Kalp hastalıkları türleri nelerdir?
Kalp hastalığı türleri şunları içerir:
- Kalbinizin kan damarlarının yağ birikintileri nedeniyle daralması (koroner arter hastalığı)
- Anormal kalp ritimleri (aritmiler)
- Kalp kapak hastalıkları
- Anormal kalp kası (kardiyomiyopati)
- Kalbin sıkışma ve gevşeme zorlukları (kalp yetmezliği)
- Doğuştan kalp sorunları (doğumsal kalp hastalığı)
- Kalbinizi çevreleyen sıvı dolu kese ile ilgili sorunlar (perikardiyum)
Kalp hastalığı ne kadar yaygındır?
Kalp hastalıkları Türkiye'de de önemli bir sağlık sorunudur. 2021'de, kalp hastalıkları ölümlerin 5'te 1'ine neden oldu.. Bu neredeyse 150,000 kişidir. Koroner arter hastalığı, en yaygın kalp hastalığı türü, bu ölümlerin yaklaşık 90,000'inden sorumludur.
Kalp hastalıkları cinsiyetten bağımsız insanları etkiler.
Kalp Hastalıkları Belirtileri
Kalp hastalıklarının belirtileri nelerdir?
Hangi sorununuz olduğuna bağlı olarak, kalp hastalığınız farklı belirtileri olabilir. Kalp hastalığı belirtileri şunları içerebilir:
- Kalbiniz hızlı atıyor veya çarpıyor (kalp çarpıntısı)
- Terleme
- Baş dönmesi
- Nefes darlığı
- Baş dönmesi veya ani açıklanamayan bilinç kaybı
- Göğüs veya üst vücutta ağrı, baskı, ağırlık veya rahatsızlık
- Boyun ağrısı
- Mide yanması veya hazımsızlık
- Mide bulantısı veya kusma
- Bacaklarınızda şişme
- Bitkinlik
- Uyuyamama sorunu
- Egzersizi tolere edememe
- Ateş
Kalp hastalıklarının erken belirtileri nelerdir?
Kalp hastalıklarının erken belirtileri şunlardır:
- Göğüs ağrısı
- Nefes darlığı
- Bacaklarda şişme
- Yorgunluk
- Baş dönmesi, beklenmedik bayılma veya tekrarlayan bayılma hissi
Kalp hastalıklarına ne sebep olur?
Farklı kalp hastalıklarının farklı nedenleri vardır.
Kalp hastalıklarının nedenleri şunlardır:
- Kalp kasında yara izi oluşumu
- Koroner arter hastalığı
- Genetik sorunlar
- Böbrek fonksiyonları ile ilgili problemler
- Kalp dışındaki ciddi enfeksiyonlar dahil enfeksiyonlar
- Tiroid problemleri
- Romatizmal hastalıklar
- Yaşlanma
- Kalbin bir kısmına zarar gelmesi
- Kalp krizleri
- Otoimmün hastalıklar gibi bazı hastalıklar
- Hamilelik
- Belirli kemoterapi türleri gibi bazı ilaçlar
- Alkol, kokain, metamfetamin ve diğer maddelerin kullanımı
- Yüksek tansiyon
- Anormal kalp ritmi
Kalp hastalıkları için risk faktörleri nelerdir?
Kalp hastalığı risk faktörleri şunlardır:
- Yüksek kolesterol
- Yüksek tansiyon
- Tütün ürünleri kullanımı
- Hareketsiz yaşam tarzı
- Ailenizde biyolojik olarak kalp hastalığı bulunması
- Tip 2 diyabet
- Vücut kitle indeksinizin (BMI) 25'in üzerinde olması (kilolu olmak)
- Sağlıksız gıdalar tüketmek
- Madde kullanımı
Kalp hastalıklarının komplikasyonları nelerdir?
Bazı kalp hastalıkları diğer tür kalp hastalıklarına yol açabilir.
Kalp hastalıklarının tehlikeli komplikasyonları şunlardır:
- Kalp krizi
- Kalp yetmezliği
- Kardiyomiyopati
- İnme
- Anormal kalp ritimleri
- Kardiyojenik şok
- Kalp durması
- Kalp kapak hastalıkları
- Pulmoner hipertansiyon
- Böbreklerinizde veya karaciğerinizde hasar
Kalp Hastalıkları Teşhisi
Kalp hastalıkları nasıl teşhis edilir?
Bir sağlık uzmanı, kalp hastalığı teşhisi koymak için şunları yapabilir:
- Fizik muayene yapmak
- Belirtilerinizi dinlemek
- Kişisel ve biyolojik aile sağlık geçmişinizi öğrenmek
- Tanısal testler uygulamak
Kalp hastalığını teşhis etmek için hangi testler yapılır?
Çeşitli kalp hastalıklarını teşhis etmek için yapılan testler şunlardır:
- Elektrokardiyogram (EKG)
- Ambulatory izleyiciler
- Ekokardiyogram (Echo)
- Kardiyak bilgisayarlı tomografi (BT)
- Manyetik rezonans görüntüleme (MRI)
- Kolesterol seviyenizi ve diğer maddeleri kontrol etmek için kan testleri
- Stres testi
- Kardiyak kateterizasyon
Kalp Hastalıkları Tedavileri
Kalp hastalıkları nasıl tedavi edilir?
Kalp hastalığınıza bağlı olarak, günlük yaşamınızda değişiklikler yapmanız, ilaç kullanmanız veya ameliyat olmanız gerekebilir.
Kalp hastalıkları tedavileri şunları içerebilir:
- Yaşam tarzınızı değiştirmek: Bu, yemeklerinizden doymuş yağları çıkarmak, tütün ürünlerini bırakmak veya yürüyüş programına başlamak gibi değişiklikleri içerebilir.
- İlaç kullanmak: Kan basınçlarınızı ve kolesterolünüzü ilaçlarla düşürebilirsiniz. Ayrıca, belirli ilaçlar kalp yetmezliğiniz veya anormal kalp ritimleriyle yardımcı olabilir. Bu ilaçları, doktorunuzun size söylediği şekilde düzenli olarak almanız gerekir.
- Ameliyatlar veya prosedürler geçirmek: Açık kalp ameliyatı, minimal invaziv cerrahi veya ablasyon gerekebilir. Diğer prosedürler arasında kateterizasyon işlemleri, stent yerleştirme veya kardiyoversiyon bulunur.
- Kardiyak rehabilitasyon programına katılmak: Bu denetimli egzersiz programı, kalp krizi sonrasında kalbinizi güçlendirebilir. Beslenme danışmanlığı ve izlenen egzersizlerle yaşam tarzı değişikliklerine ekstra destek sağlar.
Tedavi komplikasyonlarının yan etkileri
Çoğu reçeteli ilacın bazı yan etkileri vardır. Kan basıncınızı düşürmek için aldığınız ilaçlar baş dönmesi, yorgunluk veya baş ağrısı yapabilir. Kolesterol seviyelerinizi kontrol etmenize yardımcı olan en yaygın ilaçlar kas ağrısı, mide bulantısı veya baş ağrısına neden olabilir.
Ameliyatlar veya prosedürlerin bazı riskleri vardır; bunlar arasında kanama, inme, anormal kalp atışları, enfeksiyon veya diğer sorunlar bulunur.
Tedavi süreci ne kadar sürer?
Ameliyat veya geçirdiğiniz prosedüre bağlı olarak, iyileşme süreniz birkaç günden birkaç haftaya değişebilir. Küçük prosedürlerden iyileşmek için sadece birkaç güne ihtiyacınız olabilir. Ancak, minimal invaziv cerrahiden iyileşmek için iki ila dört hafta ve açık kalp ameliyatından iyileşmek için altı ila on iki hafta gereklidir. Kalp hastalıkları ve kalp kapak hastalıkları tedavileri sonrası iyileşme süresi, uygulanan prosedüre bağlı olarak değişir. İyileşme sürenizi kısaltmak için doktorunuzun önerdiği tedavi yöntemlerine ve yaşam tarzı değişikliklerine uymak önemlidir.
Kalp Hastalıklarını Önleme
Kalp hastalıkları önlenebilir mi?
Bazı kalp hastalıkları riskinizi şu yollarla azaltabilirsiniz:
- Size uygun ve sağlıklı bir kiloya ulaşın ve bu kiloyu koruyun
- Diyabet, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi diğer durumları yönetin
- Haftanın çoğu günü en az 30-60 dakika egzersiz yapın
- Stres seviyenizi azaltın
- Tuz ve yağ oranı düşük gıdalar tüketin. (Sağlık uzmanınız size özel yiyecekler önerebilir)
- Tütün ürünleri kullanmayın
- Doğuştan gelen kalp hastalıklarını önleyemezsiniz
Kalp Hastalıkları Prognozu
Kalp hastalığınız varsa ne bekleyebilirsiniz?
Çeşitli tiplerdeki kalp hastalıkları olan kişilere ilaçlar ve/veya prosedürler yardımcı olabilir. Semptomların daha da kötüleşmesini beklemek yerine erken teşhis konulması, çoğu kalp hastalığının daha kolay tedavi edilmesine yardımcı olur. Birçok kişi, sağlık uzmanlarının tedavi planını takip ettiklerinde tam bir yaşam sürebilirler.
Kalp Hastalıkları ile Yaşamak
Kendime nasıl bakmalıyım?
Eğer koroner arter hastalığınız varsa (en yaygın kalp hastalığı türü), günlük yaşamınızda değişiklikler yaparak sağlığınızı iyileştirebilirsiniz. Bu, yediğiniz tuz ve yağ miktarını azaltmayı ve egzersiz yapmayı artırmayı içerebilir. Ayrıca, bir doktor, kolesterolünüzü düşürmek ve/veya kan basıncınızı düşürmek için ilaç almanızı önerebilir.
Doktora Ne Zaman Başvurmalı
Eğer aile geçmişinizde kalp hastalığı varsa, diğer risk faktörlerinizin olup olmadığını doktorunuza sorabilirsiniz. Eğer varsa, kalp hastalığını önlemeye yardımcı olacak bir plan yapabilirsiniz.
Kalp hastalığı belirtileriniz varsa doktorunuzla iletişime geçin.
Acil servise ne zaman gitmeliyim?
Aniden şu sorunları yaşarsanız acil sevisi arayın:
- Göğüs ağrısı, baskı, ağırlık veya rahatsızlık
- Bayılma
- Nefes darlığı
Doktoruma hangi soruları sormalıyım?
Doktorunuza şu soruları sormak isteyebilirsiniz:
- Hangi tür kalp hastalığım var?
- Ailem bu tür bir hastalık için risk altında mı?
- Durumum için en iyi tedavi nedir?
Doktorify'dan Bir Not
Kalbiniz önemli bir göreve sahiptir, bu nedenle kalp sorunlarının uyarı işaretlerine dikkat etmek önemlidir. Birçok kalp hastalığı zamanla gelişir. Kalp hastalığını erken teşhis etmek, onu iyi yönetme şansınızı artırır. Kalp hastalığını önlemenin veya daha da kötüleşmesini engellemenin en iyi yolları hakkında bir sağlık uzmanıyla konuşun. Kalp yetmezliğiniz gibi risk faktörleriniz varsa bile, onu yönetmek için en iyi şansınızı elde etmek için bir sağlık uzmanı ile konuşun. Değiştiremeyeceğiniz risk faktörleriniz olsa bile, değiştirebileceğiniz diğer şeyler bulunmaktadır.
Okuyucu Paylaşımı
Bu bölüm, konuyla ilgili gerçek yaşam deneyimlerine dair hikayelere ayrılmıştır. Eğer sizin de bu konuda paylaşmak istediğiniz bir hikayeniz varsa, lütfen bizimle iletişime geçerek hikayenizi paylaşın. Bu, içeriğimize zenginlik katar ve daha fazla insanın hikayenizi okumasına olanak tanır.
''Merhaba ben Cemre,
Kalp hastalıkları hakkında konuşmak bazen zor olabilir, ama kişisel bir deneyim paylaşarak bu konunun ne kadar önemli olduğunu daha iyi anlamamıza yardımcı olabiliriz. Ben de sizlere kendi hikayemi anlatmak istiyorum.
Kalp hastalıkları, dünyada en yaygın sağlık sorunlarından biridir. Her yaştan insanı etkileyebilen bu hastalık, benim de hayatımın bir parçası haline geldi.
Her şey birkaç yıl önce başladı. Kendimi sürekli yorgun ve halsiz hissetmeye başlamıştım. Özellikle merdiven çıkarken nefes nefese kalıyordum. Başlarda, yoğun iş temposunun bir sonucu olduğunu düşündüm, ama belirtiler gittikçe artınca doktora gitmeye karar verdim.
Kalp hastalığı teşhisi konulduğunda, dünya başıma yıkıldı sandım. Hem fiziksel hem de duygusal olarak büyük bir yük altındaydım. Bir yandan hastalığın getirdiği fiziksel zorluklarla uğraşırken, diğer yandan gelecek kaygısı ve belirsizlikle başa çıkmaya çalışıyordum.
Doktorum, çeşitli testler sonrasında bana kalp yetmezliği teşhisi koydu. İlk duyduğumda büyük bir şok yaşadım. Kendi kendime "Bu nasıl olabilir?" diye sorup durdum. Ama doktorumun sakin ve açıklayıcı tavrı, bana biraz da olsa rahatlama sağladı.
Tedavi süreci hemen başladı. İlk olarak, diyet ve yaşam tarzımda köklü değişiklikler yapmam gerekti. Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve stres yönetimi benim için hayati önem taşıyordu. Ayrıca doktorumun verdiği ilaçları düzenli kullanmak zorundaydım. Başlangıçta zorlandım ama zamanla bu yeni yaşam tarzına alıştım ve kendimi daha iyi hissetmeye başladım.
Bu süreçte ailem ve arkadaşlarım en büyük destekçilerim oldu. Onların desteği olmasaydı, bu kadar güçlü kalamazdım. Her adımda yanımda oldular, moral verdiler ve birlikte başardık. Ayrıca, doktorumun ve sağlık ekibinin profesyonel desteği de çok değerliydi.
Bu zorlu süreçte, Doktorify gibi çeşitli sağlık web siteleri bana çok yardımcı oldu. Özellikle, kalp hastalıkları hakkında bilgi veren güvenilir kaynaklar sayesinde hastalığımla nasıl başa çıkacağımı daha iyi anladım. Bu kaynakları araştırmak ve bilgi sahibi olmak, bana güç verdi.
Bu deneyim bana hayatta sağlığın ne kadar önemli olduğunu öğretti. Kendime daha iyi bakmayı, stresten uzak durmayı ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarını sürdürmeyi öğrendim. Her şeyden önemlisi, hiçbir zaman pes etmemek gerektiğini anladım.
Kalp hastalıkları ile ilgili bilgi edinmek ve bu konuda bilinçlenmek, herkes için çok önemli. Umarım benim hikayem, bu yolda size bir nebze de olsa yardımcı olur.''
Sık Sorulan Sorular
Gizli kalp hastalığı nasıl belirlenir?
Gizli kalp hastalığı, genellikle semptom göstermediği için teşhis koymak zor olabilir. Ancak, fizik muayene, EKG, kalp ultrasonu, efor testi ve bilgisayarlı tomografi gibi özel testler kullanılabilir. Bu testler, kalp hastalığının belirtilerini tespit etmeye ve tedaviyi yönlendirmeye yardımcı olabilir.
Kronik kalp hastalıkları hangi türleri içerir?
Kronik kalp hastalıkları; koroner arter hastalığı, kalp kapakçığı rahatsızlıkları, kalp yetmezliği gibi çeşitli rahatsızlıkları içerir. Bu hastalıkların hepsi, kalp fonksiyonlarında bozulmaya yol açar. Kalbin görevlerini yerine getirememesi, vücuttaki diğer organların zarar görmesi riskini taşır.
Hangi kalp hastalığı en tehlikelidir?
Koroner arter en tehlikeli kalp hastalığıdır.
Bu hastalık, tüm ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer almakta olup, kalbin etrafında bulunan ve kalbin kas dokusunu besleyen damarlarda meydana gelen daralmalar ve tıkanmalar sonucu ortaya çıkar. Hastalık genellikle göğüs ağrısı, kalp yetmezliği ya da doğrudan kalp krizi ile kendini gösterir.
Kalp krizinin sessiz belirtileri nelerdir?
Sessiz kalp krizi olarak adlandırılan bu tür krizin sessiz belirtileri şunlardır: Anlamsız yorgunluk hissi, normal olmayan nefes alıp verme, boyun üstüne yayılan ağrı hissi, mide ekşimesi ve yanması, ani soğuk terlemeler ve terleme, sıkıntılı veya huzursuz bir ruh hali. Bu belirtiler, kişide belirgin ağrı veya göğüs sıkışması olmadan da ortaya çıkabilir ve bazen kişi tarafından kolayca göz ardı edilebilir. Bu nedenle, aniden ortaya çıkan bu tür belirtiler her zaman ciddiye alınmalı ve derhal tıbbi yardım alınmalıdır.
Kalp spazmı belirtileri nelerdir?
Koroner arter spazmı, gece uykudan uyandırabilir ve yılda birkaç kez ya da günde birkaç defa tekrar edebilir. Aşağıdaki belirtilerle kendini gösterebilir:
- Baş dönmesi varsa
- Bayılma (senkop) durumu söz konusuysa
- Kalp çarpıntısı hissedilir derecedeyse
- Mide bulantısı veya hazımsızlık (dispepsi) yaşanıyorsa
- Nefes darlığı (dispne) varsa
- Hafif dereceli terleme meydana geliyorsa
Psikolojik kalp ağrısı neden olur?
Psikolojik kalp ağrısı, fiziksel bir nedeni olmaksızın ortaya çıkan göğüs ağrısı veya rahatsızlık hissidir. Bu durum genellikle stres, kaygı, depresyon veya diğer psikolojik faktörlerden kaynaklanır. Fiziksel bir kalp sorunu olmadığı halde, kişi gerçek kalp ağrısı yaşıyormuş gibi hissedebilir. Psikolojik kalp ağrısı, zihinsel veya duygusal durumların bedensel belirtilerle ifade edilmesi şeklinde ortaya çıkar. Yoğun stres altında olan kişilerde, özellikle anksiyete ve panik atak yaşayanlarda sıkça görülür. Bu tür ağrılar genellikle dinlenme ile geçmez ve kişiyi oldukça rahatsız edebilir, bu da durumu daha da karmaşık hale getirebilir.
Kalp krizinden önce ne hissedilir?
Kalp krizi öncesi bazı belirtiler görülebilir ve bu belirtiler genellikle hafif veya şiddetli olabilir. Bu belirtilerden bazıları şunlardır:
- Göğüs Ağrısı: Hafif bir rahatsızlık hissi veya şiddetli bir sıkışma hissi şeklinde olabilir. Bu ağrı genellikle göğsün ortasında veya sol tarafında başlar ve yayılabilir.
- Nefes Darlığı: Normalden daha zor nefes almak veya nefes vermek gerekebilir. Hatta bazı durumlarda nefes almakta bile güçlük çekilebilir.
- Ağrı ve Rahatsızlık: Çoğu zaman sol kolda veya omuzda, ancak çene, boyun, sırt veya hatta karın bölgesinde de hissedilebilir.
- Mide Bulantısı: Ani bir mide rahatsızlığı ve bulantı hissi olabilir.
- Sersemlik ve Yorgunluk: Anormal bir şekilde halsiz hissetmek veya baş dönmesi yaşamak.
- Terleme: Soğuk terleme veya terleme artışı da bir belirti olabilir.
Bu belirtilerden herhangi biri veya birkaçı yaşanıyorsa, hemen tıbbi yardım almak önemlidir.
Genç yaşta kalp krizi neden olur?
Doğuştan kalp anormalliği olan kişilerin düzenli kalp kontrolleri yapılmadığında genç yaşta kalp krizi riski artabilir. Bunun yanı sıra, değişen yaşam tarzları, yüksek stres seviyeleri, hareketsizlik, sağlıksız beslenme alışkanlıkları, sigara kullanımı ve obezite gibi faktörler de gençler arasında kalp krizi görülme sıklığını artırır. Özellikle yoğun stres altında olan gençler, kalp sağlığı açısından daha yüksek risk taşırlar. Ayrıca, ailede kalp hastalığı öyküsü olan bireyler de genç yaşta kalp krizi riski altındadır. Bu nedenle, sağlıklı yaşam tarzı benimsemek ve düzenli sağlık kontrolleri yaptırmak önemlidir.
Kalp hastalığı EKG ile belli olur mu?
Elektrokardiyografi (EKG), kalbin elektriksel aktivitesini kaydederek, kalpteki olası sorunları tanımamıza yardımcı olur. EKG, kalp damarlarındaki tıkanıklıkları, ritim bozukluklarını, kalp kapakçıklarındaki sorunları, hipertansiyonun kalp üzerindeki etkilerini, elektrolit dengesizliklerini ve kalp zarı hastalıklarını tespit etmek için önemli bilgiler sağlar. EKG çekimi, non-invaziv ve hızlı bir yöntem olup, kalp krizi gibi akut durumların yanı sıra, kronik kalp hastalıklarının izlenmesinde de yaygın olarak kullanılır. Bu sayede, kalp sağlığının genel durumu hakkında kapsamlı bir değerlendirme yapmak mümkün olur.
Kalp krizi anında ne yapmak gerekir?
Kalp krizi belirtileri fark edildiğinde, derhal 112'yi arayarak ambulans çağırmak hayati önem taşır. Ambulans gelene kadar, hastayı güvenli ve rahat bir yere yatırın, başını ve üst gövdesini hafifçe kaldırıp ayaklarını kalp seviyesinin üzerine çıkararak kalbe kan akışını artırmaya çalışın. Hastayı sakinleştirip hareket etmemesini ve derin nefesler almasını sağlayın. Mümkünse, aspirin vererek çiğnemesini sağlayın, ancak aspirin alerjisi veya mide sorunları olup olmadığını bilmek önemlidir. Bilinç kaybı, tamamen kalbin durmasında ve nefes almama durumunda CPR uygulayın. Bu adımlar, hastanın hayatta kalma şansını artırabilir, ancak en etkili tedavi için profesyonel tıbbi yardım almak esastır.
Sağlıkla ilgili herhangi bir sorunuz var mı? Sağlıkla ilgili sorularınızı 7/24 hizmet veren yapay zeka destekli sağlık asistanına sorabilir veya topluluk forumunda paylaşabilirsiniz.