Kalp kapağı hastalıkları (HVD), kanın kalbinizden tek yönlü akışını sağlayan kapakçıklarla ilgili oldukça yaygın bir sağlık problemidir. Bu kapakçıkların düzgün çalışmaması, kan akışında çeşitli sorunlara yol açabilir. Kalp kapakçığı düzgün çalışmadığında, bu sorunları yönetmek için çeşitli ilaçlar kullanılabilir; ancak bazen bu tedavi yöntemleri yeterli olmayabilir. Böyle durumlarda, sağlık uzmanınız, kalp kapağınızın onarılması ya da değiştirilmesi gerekip gerekmediği konusunda size kesin bilgi verebilir. Uzman doktorlarla yapılan detaylı değerlendirmeler, en doğru tedavi yöntemini belirlemenize yardımcı olacaktır.
Kalp kapağı hastalıkları, kalbinizdeki bir veya daha fazla kapakçığın düzgün çalışmasını engelleyen çeşitli durumları ifade eder. Tedavi edilmediğinde, kalp kapağı hastalığı kalbinizin daha fazla çalışmasına neden olabilir. Bu durum, yaşam kalitenizi azaltabilir ve hatta yaşamı tehdit edici hale gelebilir. Birçok durumda, doktorunuz kalp kapaklarınızı onarmak veya değiştirmek için cerrahi veya minimal invaziv bir işlem yapabilir; bu, normal fonksiyonu geri kazandırarak normal aktivitelerinize dönmenizi sağlar.
Kalbinizdeki dört kapak, kanın sadece bir yönde akmasını sağlar. Kalbinizin kapakları şunlardır:
Oksijen açısından fakir kan, vücudunuzdan kalbinizin sağ atriyumuna geri döner, ardından triküspit kapakçığından geçerek sağ ventriküle ulaşır. Oradan, pulmoner kapakçığından ve pulmoner arterden geçerek akciğerlerinizden oksijen alır.
Oksijenli kan, pulmoner damarlar aracılığıyla kalbinizin sol atriyumuna döner. Mitral kapak, kanın sol atriyumdan sol ventriküle geçmesini sağlar. Oradan, oksijen açısından zengin kan aortik kapakçığından geçerek aort üzerinden vücudunuzun geri kalanına dağılır.
Kapaklarınız, kalp atışlarınızın yarısı boyunca kanın kalbinizden ileri doğru akmasına izin veren küçük doku katmanlarından (kapakçıklar) oluşur. Bu kapakçıklar, kalp atışlarınızın diğer yarısında kanın geri akışını önlemek için kapanır. Mitral kapağınız iki kapakçıktan oluşurken, diğer kapaklar üç kapakçıktan oluşur.
İki kapağınızdaki (mitral ve triküspit) kapakçıklar, kapakçıkları ventriküllerin duvarlarındaki papiller kaslara bağlayan sağlam, lifli doku iplikçikleri olan kordaya tendineae adı verilen yapılarla da desteklenir. Kordaya tendineae ve papiller kaslar, kapakçıkları kanın geri akışına karşı stabilize eder.
Farklı türde kalp kapağı hastalığı vardır ve birden fazla kapağın etkilenmesi mümkündür.
Kapak Darlığı (Valvular Stenoz)
Kapak darlığında, kapakçıkları oluşturan dokular sertleşerek kapak açılışını daraltır ve bu da içinden geçebilecek kan miktarını azaltır. Hafif daralma, kalbinizin genel işlevini etkilemeyebilir. Ancak, kapak o kadar dar hale gelebilir (stenotik) ki, kalbinizin işlevini azaltır, kalbinizin daha fazla pompalamasına neden olur ve ona baskı yapar. Sonuç olarak, vücudunuzun geri kalanı yeterince kan akışı alamayabilir.
Kapak Yetersizliği (Valvular İnsufficiency)
Kapak yetersizliği (veya regürjitasyon, yetersizlik, "sızdıran kapak"), kapakçıkların tam olarak kapanmadığı durumlarda meydana gelir; bu da kanın kapakçığın üzerinden geri sızmasına neden olur. Bu geri akışa “regürgitan akış” denir. Kalbiniz, bu geri akışı telafi etmek için daha fazla pompalamak zorunda kalır ve vücudunuzun geri kalanı daha az kan akışı alabilir.
Mitral kapak prolapsusu, kapakçıkların kalbiniz atarken sol atriyuma geri döndüğü yaygın bir sorundur ve bu durumda geri akış meydana gelebilir.
Bir kalp kapağı düzgün çalışmadığında, kalbiniz üzerinde baskı oluşturur çünkü kalbiniz daha fazla çalışmak zorunda kalır. Ayrıca, bu durum vücudunuza daha az kan akışına neden olabilir.
Kalp kapağı hastalığı olan kişilerde belirtiler genellikle yoktur. Ancak kalp kapağı sorunları kötüleştiğinde, kalbiniz azalmış kan akışını telafi etmek için daha fazla çarpmaya başlar. Zamanla, kalp kapağı hastalığı o kadar kötüleşebilir ki bu belirtiler görünmeye başlar:
Kalp kapağı hastalığının yaygın nedenleri şunlardır:
Doktorunuz bir fizik muayene yaptığında ve kalbinizi steteskopla dinlediğinde, kalp kapağı hastalığının bu belirtilerini bulabilir:
Ayrıca, kalp kapağı hastalığını gösteren birkaç tıbbi test de vardır. Zamanla tekrarlanan testler, doktorunuzun kapak hastalığınızın ilerlemesini görmesine yardımcı olabilir ve tedavi kararları almasına katkıda bulunabilir.
Kalp kapağı hastalığı teşhisi için yapılan testler şunlardır:
Kalp kapağı sorunları tedavi edilmediğinde ciddi olabilir. Kalp kapağındaki hasarı geri almak mümkün olmasa da, sorunu tedavi edebilirsiniz.
Kalp kapağı hastalığı tedavileri, altında yatan nedene bağlıdır ve şunları içerebilir:
Tıbbi tedavi, cerrahi onarım veya cerrahi değişim kararı, birkaç faktöre bağlıdır; bunlar arasında:
Hamileyseniz ve kalp kapağı hastalığınız varsa, daha fazla dinlenme yapabilir ve/veya bebeğiniz için güvenli olan belirli ilaçlar alabilirsiniz.
Eğer hamilelik öncesinde kapak hastalığınız hakkında bilgi sahibiyseniz, hamile kalmayı denemeden önce herhangi bir test veya kardiyologla görüşme önerilip önerilmeyeceğini sormak önemlidir. Bu, hamilelik öncesi ve sırasında uygun şekilde tedavi edilmenizi sağlamaya yardımcı olabilir. Eğer ciddi bir kapak sorununuz varsa, doktorunuz hamilelik öncesinde kapak onarımı veya değişimi önerir.
Kalp kapağı hastalığı, kapakçıkların açılıp kapanmasında mekanik bir sorun olduğundan, zamanla kapağınızı onarmak veya değiştirmek için cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyabilirsiniz. Doğumdan kaynaklanan kapak sorunları olan bazı bebekler ve çocuklar, çocukluk döneminde cerrahi işlem gerektirebilir.
Genellikle cerrah ve kardiyolog, cerrahi gününden önce hangi tedavinin en iyi olacağını bilecektir. Diğer durumlarda, cerrah, cerrahi sırasında, kapakçığınızı görebildiğinde karar verir.
Sıklıkla, kapak cerrahisi, kalp hastalığınızı tamamen tedavi etmek için diğer prosedürlerle (birden fazla kapak işlemi, bypass ameliyatı veya atriyal fibrilasyon tedavisi gibi) birleştirilebilir.
Kalp kapağı onarımı, cerrahınızın bozuk kapağınızı genellikle yapay parçalar kullanmadan onarmasına olanak tanır. Bazı durumlarda, daralmış bir mitral kapak gibi, doktorunuz kapağınızı genişletmek için bir kateter üzerinde balon kullanabilir.
Kapak onarımının avantajları şunlardır:
Cerrahlar, onaramadıkları kapakları değiştirmek zorundadır. Kalp kapağınızı değiştirmek, eski kapağınızı çıkarmak ve yeni bir kapağı eski kapağınızın halka şeklindeki kısmına dikebilmeyi içerir. Yeni kapak, mekanik veya biyolojik (insan, inek veya domuz dokusuyla yapılmış) bir kapak olabilir. Bu değiştirme kapakları, onarım yapılamadığında yeterli işlev sağlayabilir. Ancak, doktorunuz kullandığı kapak türüne bağlı olarak, kan pıhtılarını önlemek için belirli ilaçlar almanız veya 10-15 yıl içinde yeni bir kapak almanız gerekebilir.
Kapak sorunlarının türüne ve diğer tıbbi durumlarınıza bağlı olarak, minimal invaziv kapak onarımı veya değişimi için aday olabilirsiniz. Kardiyoloğunuzdan minimal invaziv bir prosedürün sizin için uygun olup olmadığını sorun.
İlaçlar kalp kapağı hastalığını tedavi edemez, ancak bu ilaçlar ve daha sağlıklı bir yaşam tarzı, semptomları hafifletebilir ve inme veya ani kalp durması riskinizi azaltabilir. Kapak ameliyatından sonra bazı ilaçları bırakabilirsiniz, ancak hayatınız boyunca bazı ilaçlar almanız gerekebilir.
Doktorunuz, aşağıdaki konularda size yardımcı olmak için ilaçlar reçete edebilir:
Doktorunuz hastaneden çıkmadan önce ilaç bilgilerinizle ilgili size bilgi verecektir. Bilmeniz gerekenler önemlidir:
Yaşlı insanlar ve sağlık durumu başlangıçta iyi olmayanlar, kapak değiştirme ameliyatından daha yüksek komplikasyon riski taşımaktadır.
Nadir olarak ölümcül olabilen komplikasyonlar şunlardır:
Kalp ameliyatından sonra yaklaşık beş ila yedi gün hastanede kalabilirsiniz. Bunun ardından iyileşme süreci yaklaşık dört ila sekiz hafta sürebilir. Doktorunuz iyileşmenizi desteklemek için dikkatle izlenen bir egzersiz programı olan kalp rehabilitasyonunu önerebilir.
Bazı risk faktörlerini, yaşlanmak gibi, değiştiremeseniz de kalp kapağı hastalığı riskinizi azaltmak için yapabileceğiniz şeyler vardır. Bunlar şunları içerir:
Kalp kapağı hastalığı olan kişilerin, enfektif endokardit (kalp kapakçığı iltihabı) geçirme riskinin arttığı hakkında doktorlarla konuşması önemlidir. Bu enfeksiyon, kalp kapaklarını büyük ölçüde hasar verebilir veya yok edebilir ve ölümcül olabilir. Kapak onarım veya değişimi ameliyatı geçirmiş olsanız bile bu riskle karşı karşıyasınız. Enfektif endokarditi önlemek için:
Kalp kapağı hastalığınız varsa, bu durum yaşam boyu devam edecektir. Ancak kalp kapağı hastalığınızın deneyimi, etkilenen kapakçık ve sorunun ciddiyetine bağlıdır. Bazı insanlar kapak hastalığına sahip olabilir ve asla belirti yaşamayabilir. Diğerleri ise birçok belirti yaşayabilir ve kapak onarımına veya değiştirilmesine ihtiyaç duyabilir. Zamanla kapak hastalığınızın ilerlemesini izlemek için doktorunuzala düzenli olarak takipte bulunmak önemlidir.
Tedavi edilmemiş kapak hastalığı sonunda şu durumlara yol açabilir:
doktorunuz kapakçığınızı onarıp değiştirse bile, hâlâ ilaç almanız ve muhtemelen 10 veya 15 yıl içinde bir değişim daha geçirmeniz gerekecektir.
Kalp kapaklarınızın doğru çalıştığından emin olmak için kardiyoloğunuzla düzenli takip randevuları planlamanız gerekecektir. Bu randevuların ne sıklıkta olması gerektiğini uzmanınza sorun. Belirtileriniz daha şiddetli veya daha sık hale gelirse doktorunzla daha erken iletişime geçmelisiniz. Ayrıca, enfektif endokardit hastalığınız varsa bunu da doktorunuza bildirmelisiniz. Ekokardiyografi gibi testleri tekrar etmeniz de gerekebilir.
Kalp kapak cerrahisinden sonra şu belirtileri yaşıyorsanız, 112’i aramalısınız:
Kalp kapak hastalığı ömür boyu süren bir durum olmasına rağmen, bunu ilaçlar ve/veya cerrahi müdahalelerle yönetebilirsiniz. Doktorunuz, durumunuza en uygun seçenek hakkında sizinle konuşabilir. Doktorunuz ne yaptığına bakılmaksızın, siz de kendi sağlığınız için üzerine düşeni yapabilirsiniz. Daha fazla egzersiz yapabilir, kalp dostu yiyecekler tüketebilir ve tütün ürünleri kullanmaktan kaçınabilirsiniz. Preskripte edilen ilaçları almaya devam ettiğinizden ve tüm takip randevularınıza gittiğinizden emin olun.
Bu bölüm, konuyla ilgili gerçek yaşam deneyimlerine dair hikayelere ayrılmıştır. Eğer sizin de bu konuda paylaşmak istediğiniz bir hikayeniz varsa, lütfen bizimle iletişime geçerek hikayenizi paylaşın. Bu, içeriğimize zenginlik katar ve daha fazla insanın hikayenizi okumasına olanak tanır.
''Merhaba ben Cemre, kalp kapağı hastalığı, birçok insanın hayatını derinden etkileyebilecek bir sağlık sorunudur. Bu hastalığın ne kadar önemli olduğunu fark ettim, çünkü ben de bu zorluğun üstesinden gelmek zorunda kaldım. Bu yazıda, kişisel deneyimlerimi ve öğrendiğim dersleri paylaşmak istiyorum.
Kalp kapağı hastalığım, birkaç yıl önce, sürekli yorgunluk ve nefes darlığı hissetmeye başladığımda kendini göstermeye başladı. Önceleri bunları yaşam tarzımla ilişkilendirdim; yoğun bir iş temposu ve düzensiz beslenme nedeniyle böyle hissettiğimi düşündüm. Ancak, durumum gün geçtikçe kötüleşti. Günlük aktivitelerimi yapmak bile zorlaşmıştı. Bu süreçte, kalbimde bir şeylerin yanlış olduğunu hissetmeye başladım.
Duygusal olarak, bu durum beni oldukça sarstı. Sağlıklı bir birey olarak yaşamıştım, bu yüzden ani bir değişim benim için şok ediciydi. Fizyolojik etkilerinin yanı sıra, zihinsel olarak da büyük bir yük altına girdim. Kaygı ve belirsizlik, her anımı sarmalamıştı. Birçok soru zihnimde dönüp duruyordu: "Acaba bu kalıcı mı? Ya bir şey olursa?"
Doktora gittiğimde, yaptırdığım testler sonucunda kalp kapağımda bir problem olduğunu öğrendim. Doktorum bana kalp kapağı hastalığının belirtilerini ve tedavi seçeneklerini anlattığında, hissettiğim karmaşık duyguların üstesinden gelmem biraz zaman aldı. Korku, endişe ve belirsizlik iç içe geçmişti. Ama bir yandan da bilgi sahibi olmak, bana bir tür güç kazandırıyordu.
Tedavi sürecim boyunca çeşitli yöntemler denedim. İlk aşamada yaşam tarzı değişiklikleri önerildi; düzenli egzersiz yapmak ve sağlıklı beslenmek bunların başında geliyordu. Özellikle kalp sağlığını destekleyen diyetler üzerinde durdum. Ancak bunun yanı sıra, zamanla doktorumun önerdiği ilaç tedavisine de başladım. Sürecin başında, bazı ilaçların yan etkileriyle başa çıkmak zor olsa da, zamanla vücudum bu değişikliklere alıştı.
Bu yolculukta, ailem ve arkadaşlarımın desteği benim için çok önemliydi. Her zaman yanımda oldular, moral verdiler ve yalnız olmadığımı hissettirdiler. Ayrıca, kalp sağlığıyla ilgili bilgiler ve destek grupları bulmak için internette araştırma yaptım. Bu süreçte, Kalp Vakfı’nın sunduğu kaynaklar ve web siteleri benim için çok faydalı oldu.
Kalp kapağı hastalığıyla ilgili deneyimim, beni sadece fiziksel olarak değil, duygusal olarak da güçlendirdi. Bu yolculukta karşılaştığım zorluklar, beni daha dirençli bir birey haline getirdi. Umarım bu yazı, benzer bir durumla karşılaşanlara ilham verir ve yalnız olmadıklarını hissettirir.''
Kalp kapakçığı hastalıklarının belirtileri genellikle şu şekilde kendini gösterir:
Kalp kapak hastalıkları genellikle şu yöntemlerle tedavi edilebilir:
Tedavi planı, hastanın durumuna ve hastalığın ciddiyetine bağlı olarak belirlenir.
Kalp kapak hastalıkları genellikle yavaş ilerlese de, ileri düzeyde şu durumlara yol açabilir:
Bu nedenle, kapak hastalığı olan bireylerin düzenli olarak ekokardiyografi gibi tetkiklerle izlenmesi ve gerekli durumlarda cerrahi müdahale için zamanında karar verilmesi önemlidir.
Sağlıkla ilgili herhangi bir sorunuz var mı? Sağlıkla ilgili sorularınızı 7/24 hizmet veren yapay zeka destekli sağlık asistanına sorabilir veya topluluk forumunda paylaşabilirsiniz.