K a l p   K r i z i :   B e l i r t i l e r i ,   N e d e n l e r i ,   T e d a v i s i   v e   Ö n l e n m e s i

Kalp Krizi Nedir?

Kalp krizi, kalbinizin oksijen ihtiyacını karşılayamaması için kan akışının engellendiği bir durumdur. Bu acil tıbbi durumda hemen 112'i aramalısınız. Belirtilerin geçmesini beklemek yerine ilk belirtide hemen harekete geçmelisiniz.

Kalp krizleri aynı zamanda miyokard enfarktüsü olarak da adlandırılır. "Mio" kas anlamına gelir, "kardiyal" ise kalbe işaret eder ve "infarktüs" kan akışının yetersizliği nedeniyle doku ölümünü ifade eder. Bu doku ölümü, kalp kasında kalıcı hasara yol açabilir.

Kalp Krizi Belirtileri

Bir kalp krizinin belirtileri şunları içerir:

• Hafif veya şiddetli göğüs ağrısı, kol ağrısı veya göğüs kemiği altında ağrı gibi belirtiler meydana gelebilir.
• Sırtınıza, çenenize, boğazınıza veya kola doğru yayılan rahatsızlık hissi olabilir.
• Mide dolgunluğu, sindirim sorunları veya mide yanması gibi bir boğulma hissi yaşayabilirsiniz.
• Terleme, mide bulantısı, kusma veya baş dönmesi gibi semptomlar ortaya çıkabilir.
• Şiddetli zayıflık, kaygı, yorgunluk veya nefes darlığı yaşanabilir.
• Hızlı veya düzensiz kalp atışları meydana gelebilir.

Belirtiler kişiden kişiye veya bir kalp krizinden diğerine farklılık gösterebilir. Kadınlar bu kalp krizi belirtilerine daha yatkın olabilir: 

• Alışılmadık yorgunluk
• Nefes darlığı
• Bulantı veya kusma
• Baş dönmesi veya başınızın hafif olması
• Karın bölgesinde rahatsızlık. Sindirim problemi gibi hissedebilir.
• Boyun, omuz veya üst sırtta rahatsızlık hissi

Bazı kalp krizlerinde belirti olmayabilir (sessiz miyokard enfarktüsü). Bu durum, diyabet hastalarında daha yaygındır.

Kalp Krizleri Hakkında Gerçekler

Kalp krizleri hem erkekleri hem de kadınları etkiler. Yaşlandıkça daha yaygın hale gelmesine rağmen, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol seviyeleri, diyabet ve sigara içme gibi birçok risk faktörü değiştirilebilir.

Kalp krizi tipleri

Birisi kalp krizi geçirdiğinde, bu terimlerden bazılarını duyabilirsiniz:

• MINOCA: Ana koroner arterlerde tıkanıklık görülmediği bir kalp krizidir. MINOCA, non-obstrüktif koroner arterlerle miyokard enfarktüsünü ifade eder.
• NSTEMI: Bir koroner arterin kan akışını önemli ölçüde azaltacak şekilde daraldığı ancak tamamen tıkanmadığı bir kalp krizidir.
• STEMI: Bir koroner arterin tamamen tıkandığı bir kalp krizidir.

Ani kalp durması aslında bir kalp krizi değildir. Kalp krizini kalbin arterlerinde bir sorun olarak düşünebilirken, ani kalp durmasını kalbin elektrik sisteminin aniden düzgün çalışmaması sonucunda kalbin pompalamayı durdurması olarak düşünebilirsiniz.

Angina da bir kalp krizi değildir. Bu bir belirtidir ve bazen bir kalp krizini işaret edebilir. Göğüs ağrısı anlamına gelir. Kalp kriziyle birlikte olabilir, ancak başka nedenlerle de ortaya çıkabilir. Bu hisler normal aktiviteler veya zorlanma sırasında ortaya çıkabilir, ancak dinlenme veya nitrogliserin kullanımıyla geçebilir.

Angina belirtileri şunları içerebilir:

• Göğüs ortasında basınç, ağrı, sıkışma veya dolgunluk hissi
• Omuzda, kolda, sırtta, boyunda veya çenede ağrı veya rahatsızlık

Durum kötüleşirse, 5 dakikadan uzun sürerse veya nitrogliserin aldıktan sonra düzelme olmazsa, hemen 112'i aramalısınız. Bu duruma doktorlar "kararsız" angina adını verir ve yaklaşmakta olan bir kalp krizi ile ilişkili bir acil durumdur.

Daha yaygın olan "stabil" angina durumunda, belirtileriniz genellikle tahmin edilebilir tetikleyicilerle ortaya çıkar (yoğun duygusal durumlar, fiziksel aktivite, aşırı yüksek veya düşük sıcaklıklar veya hatta ağır bir yemek gibi). Dinlenirseniz veya doktorunuzun size reçete ettiği nitrogliserini alırsanız, belirtiler kaybolur. Eğer kaybolmazsa, 112'i arayın.

Kalp Krizi Nedenleri

Kalp kasınızın sürekli olarak oksijenle zengin kan arzına ihtiyacı vardır. Bu hayati kan arzını koroner arterleriniz sağlar. Eğer koroner arter hastalığınız varsa, bu arterler daralır ve kan akışı düzgün şekilde gerçekleşemez. Kan akışı engellendiğinde, kalp krizi meydana gelir.

Yağ, kalsiyum, proteinler ve iltihap hücreleri arterlerinizde plak oluşturur. Bu plak birikintileri dışarıdan sert, içeriden ise yumuşak ve çamurumsu bir yapıya sahiptir.

Plak sertleştiğinde, dış kabuk çatlar. Buna "ruptür" denir. Kan pulcukları (kanın pıhtılaşmasına yardımcı olan disk şeklinde yapılar) bölgeye gelir ve plak etrafında kan pıhtıları oluşur. Eğer bir kan pıhtısı arterinizi tıkar, kalp kasınız oksijenden yoksun kalır. Kas hücreleri kısa sürede ölerek kalıcı hasara neden olur.

Nadir durumlarda, koroner arterinizde meydana gelen bir spazm da kalp krizine neden olabilir. Bu koroner spazm sırasında arterleriniz aralıklarla daralır veya spazm geçirir, kalp kasınıza kan akışını keser (iskemi). Bu durum, dinlenirken veya ciddi koroner arter hastalığınız olmasa bile ortaya çıkabilir.

Her bir koroner arter, kalp kasının farklı bir bölümüne kan gönderir. Kasın ne kadar hasar gördüğü, tıkalı arterin beslediği bölgenin büyüklüğüne ve kriz ile tedavi arasındaki süreye bağlıdır.

Kalp kasınız, kalp krizi sonrasında hemen iyileşmeye başlar. Bu süre yaklaşık 8 hafta sürer. Hasarlı bölgede bir yara gibi, yeni bir yara izi oluşur. Ancak yeni yara dokusu beklenildiği gibi hareket etmez. Bu nedenle kalp, kalp krizinden sonra yeterince pompalayamaz. Pompa yeteneğinin ne kadar etkilendiği, yara izinin boyutuna ve konumuna bağlıdır.

Kalp krizi geçirirsem ne yapmalıyım?

Kalp krizi sonrasında, tıkalı arteri açmak ve hasarı azaltmak için hızlı bir şekilde tedaviye ihtiyacınız vardır. Bir kalp krizi belirtisi gördüğünüzde hemen 112'i aramak önemlidir. Bir kalp krizini tedavi etmek için en iyi zaman, belirtiler başladıktan sonra 1 veya 2 saat içerisindedir. Daha uzun süre beklemek, kalbinize daha fazla zarar verir ve sağ kalma şansınızı azaltır.

Acil servisi aradıysanız ve gelmelerini bekliyorsanız, bir aspirin (325 miligram) çiğneyin. Aspirin kan pıhtılarının güçlü bir engelleyicisidir ve kalp krizinden kaynaklanan ölüm riskini %25 azaltabilir.

Başka bir kişi bir kalp krizi geçirdiğinde ne yapmalıyım?

Birisi kalp krizi geçirip kalp atışı durduğunda ve kişi tepki vermiyorsa, hemen 112'i arayın ve CPR (kardiyopulmoner resüsitasyon) uygulamaya başlayın. CPR, kalbi yeniden başlatmaz; ancak kişinin hayatta kalmasını sağlar ve medikal yardım gelene kadar devam ettirilir.

Birçok umumi alanda bulunan ve neredeyse herkes tarafından kullanılabilen otomatik harici defibrilatör (AED) adlı kolay kullanımlı bir cihaz, kalp krizi durumunda tedavi etmek için kullanılabilir. Bu cihaz, kalbi normal ritmine geri döndürmek için elektrik şoku uygulayarak çalışır.

Bir AED (otomatik harici defibrilatör) nasıl kullanılır:

1. Duyarlılığı kontrol et

• Bir yetişkin veya daha büyük bir çocuk için, kişinin baygın olup olmadığını teyit etmek için seslenin ve sarsın. Bilinçli bir kişiye AED kullanmayın.
• Bir bebek veya küçük çocuk için, cildini sıkın. Bir küçük çocuğu asla sallamayın.
• Solunumu ve nabzı kontrol edin. Eğer yok veya düzensizse, mümkün olan en kısa sürede AED'yi kullanmaya hazırlanın.

2. AED'yi kullanmaya hazırlanın

• Kişinin kuru bir alanda ve su birikintilerinden veya suyun yanından uzakta olduğundan emin olun.
• Vücutta takı olan veya kalp pili gibi bir implante edilmiş tıbbi cihazın dış çizgisi kontrol edin.
• AED pedleri, takılardan veya implante edilmiş cihazlardan en az 1 inç uzaklıkta yerleştirilmelidir.

3. AED'yi kullanın

Mümkünse, yenidoğanlar, bebekler ve 8 yaşına kadar olan çocuklar için pediatrik bir AED kullanın. Mümkün değilse, yetişkin bir AED kullanın.

• AED'yi açın.
• Göğsü kurulayın.
• Pedleri takın.
• Gerekirse konektörü takın.
• Kimse kişiye dokunmuyor olduğundan emin olun.
• "Analiz" düğmesine basın.
• Şok öneriliyorsa, tekrar kontrol edin ve kimse kişiye dokunmuyor olduğundan emin olun.
• "Şok" düğmesine basın.
• Kalp masajına başlayın veya devam edin.
• AED talimatlarını takip edin.

4. CPR'ye devam edin.

• CPR'yi 2 dakika boyunca sürdürdükten sonra, kişinin kalp ritmini kontrol edin. Eğer hala yok veya düzensiz ise, başka bir şok uygulayın.
• Şok gerekmeyen durumlarda, acil yardım gelene kadar veya kişi hareket etmeye başlayana kadar CPR'ye devam edin.
• Yardım gelene kadar kişiyle birlikte kalın.

Kalp Krizi Teşhisi

Acil tıbbi görevliler semptomlarınızı soracak ve bazı testler yapacak.

Kalp krizini teşhis etmek için yapılan testler

Doktorunuz aşağıdaki gibi çeşitli testler isteyebilir:

EKG (Elektrokardiyogram): Kalbin elektriksel aktivitesini kaydeden basit bir testtir. Kalp kasının ne kadar hasar gördüğünü ve nerede olduğunu belirleyebilir. Ayrıca kalp atış hızınızı ve ritminizi izleyebilir.

Kan testleri: Birkaç kan testi, genellikle her 4 ila 8 saatte bir yapılan testler, bir kalp krizini teşhis etmeye ve devam eden kalp hasarını tespit etmeye yardımcı olabilir. Kanınızdaki farklı kardiyak enzim seviyeleri, kalp kası hasarını gösterebilir. Bu enzimler genellikle kalp hücrelerinin içinde bulunur. Bu hücreler hasar gördüğünde, içerikleri - enzimler dahil - kan dolaşımına sızar. Bu enzimlerin seviyelerini ölçerek, doktorunuz kalp krizinin büyüklüğünü ve ne zaman başladığını belirleyebilir. Testler ayrıca troponin seviyelerini ölçebilir. Troponinler, kalp hücrelerinin içinde bulunan ve kalbinize kan akışının yetersizliği nedeniyle hasar gördüğünde salınan proteinlerdir.

Ekokardiyografi: Bu ultrason testinde, kalbinize ses dalgaları gönderilerek görüntüler oluşturulur. Kalp krizi sırasında ve sonrasında kalbinizin nasıl pompalandığını ve beklenenden farklı şekilde pompalayan bölgeleri öğrenmek için kullanılabilir. "Ekokardiyografi" ayrıca kalp krizinde kalbinizin hangi bölgelerinin (kapaklar, septum vb.) zarar gördüğünü de belirleyebilir.

Kardiyak kateterizasyon: İskemi veya semptomlara ilaçlar yardımcı olmuyorsa, kalp krizi başlangıcındaki ilk saatlerde kardiyak kateterizasyon, bazen kardiyak kat olarak da adlandırılır, gerekebilir. Kardiyak kateterizasyon, tıkalı arterin bir görüntüsünü sağlayabilir ve doktorunuzun tedavi seçeneklerini belirlemesine yardımcı olabilir.

Bu işlemde, ince ve boş bir tüp olan bir kateter kasık veya bilekteki bir kan damarına yerleştirilir ve kalbinize kadar ilerletilir. Boyar madde, kalp arterlerinizi vurgulamak için kullanılır. Doktorunuz daha sonra tıkanıklıkları belirleyebilir ve genellikle anjiyoplasti veya stentler kullanarak arteri açarak kan akışını restore eder. Doktorunuz kalbinizi değerlendirmek için birkaç test yapabilir. Kardiyak kateterizasyon mümkün değilse, arteri açmak için intravenöz kan sulandırıcı bir seçenek olabilir.

Stres testi: Doktorunuz, diğer kalp bölgelerinin hala başka bir kalp krizi riski altında olup olmadığını kontrol etmek için bir koşu bandı testi veya radionüklid tarama yapabilir.

Kalp Krizi Tedavisi

Kalp krizi, kalıcı kalp hasarını veya ölümü önlemek için hemen tedavi gerektiren bir tıbbi acildir. Tedavi genellikle, 112'i aradıysanız ambulansta veya başka biri sizi hastaneye götürdüyse acil serviste başlar.

Bir kalp krizini tedavi etmek için hangi ilaçlar kullanılır?

Acil tesis veya hastanede, kalpte daha fazla pıhtı oluşumunu önlemek ve kalp üzerindeki yükü hafifletmek için hızlı bir şekilde ilaçlar alırsınız. İlaç tedavisi, kan pıhtılarını parçalamayı veya önlemeyi, trombositlerin plakaya toplanmasını ve yapışmasını durdurmayı, plakayı stabilize etmeyi ve daha fazla iskemiyi önlemeyi hedefler.

Kalp hasarını sınırlamak için bu ilaçları mümkünse (kalp krizinizin başlangıcından itibaren 1 veya 2 saat içinde) en kısa sürede almalısınız.

Bir kalp krizi sırasında kullanılan ilaçlar şunları içerebilir:

Kalp krizi sırasında kullanılan ilaçlar şunları içerebilir:

• Kalp krizini daha da kötüleştirebilecek kan pıhtılaşmasını durdurmak için aspirin gibi pıhtılaşmayı önleyici ilaçlar kullanılır.
• Pıhtılaşmayı durdurmak için klopidogrel (Plavix), prasugrel (Effient) veya tikagrelor (Brilinta) gibi diğer antiplatelet ilaçlar kullanılabilir.
• Kalbinizdeki arterlerdeki kan pıhtılarını çözmek için trombolitik tedavi ("pıhtı çözücüler") kullanılabilir.
• Bu ilaçların herhangi bir kombinasyonu kullanılabilir

Kalp krizi sırasında veya sonrasında verilen diğer ilaçlar, kalbinizin daha iyi çalışmasına, kan damarlarınızın genişlemesine, ağrınızın azalmasına ve yaşamı tehdit eden kalp ritimlerinden kaçınmanıza yardımcı olur.

Kalp krizi için başka tedaviler var mı?

Tedavi, tıkalı arterleri açmak için bir işlemi de içerebilir.

Kardiyak kateterizasyon: Arterlerinizin bir resmini çekmenin yanı sıra, kardiyak kateterizasyon daralmış veya tıkalı arterleri açmak için anjiyografi veya stent gibi prosedürler için de kullanılabilir..

Balon anjiyoplasti: Bu tedavi, gerektiğinde kardiyak kateterizasyon sırasında yapılabilir. Bloke olan artere balon uçlu bir kateter (ince, boş tüp) yerleştirilir. Balon nazikçe şişirilerek plakları arter duvarlarına doğru iterek arteri açar ve kan akışını iyileştirir. Genellikle stent yerleştirilmeden yapılmaz.

Stent yerleştirme: Bu işlemde, bir kateter aracılığıyla bloke olan artere küçük bir tüp yerleştirilerek onu açık tutmak için "desteklenir". Stent genellikle metal bir malzemeden yapılmış ve kalıcıdır. Aynı zamanda vücudunuz zamanla emebileceği bir malzemeden de yapılabilir. Bazı stentler, arterin tekrar tıkanmasını önlemeye yardımcı olan ilaçlar içerebilir.

Bypass cerrahisi: Kalp krizinden sonra birkaç gün içinde kan akışınızı restore etmek için baypas cerrahisi uygulanabilir. Cerrahınız, bloke olan arterin etrafında kan akışını yeniden yönlendirecek ve genellikle bacak veya göğüsten bir kan damarı kullanacak. Birden fazla arteri baypas edebilirler.

Koronary Bakım Ünitesi'nde (KBU) neler olur?

Kalp krizi geçirdiyseniz, genellikle en az 24 ila 36 saat boyunca bir KBU'da kalırsınız. Kritik aşamayı geçtikten sonra çeşitli ilaçlar da dahil olmak üzere tedavinize devam edersiniz.

• Kalp atışlarını yavaşlatmak için beta blokerler
• Kalp kan akışını artırmak için nitratlar
• Daha fazla pıhtılaşmayı önlemek için aspirin, Brilinta, klopidogrel, Effient, heparin veya Plavix gibi kan sulandırıcılar
• Kalp kasının iyileşmesine yardımcı olmak için ACE inhibitörleri
• Kalp kasının iyileşmesine yardımcı olmak ve bir sonraki kalp krizi riskini azaltmak için atorvastatin ve simvastatin gibi statinler

Hastanede olduğunuz süre boyunca, tıbbi personel sizin kalp ritminizi EKG ile sürekli olarak izleyecektir, böylece anormal kalp ritimleri durumunda müdahale edilebilir.

Bazı insanlar düzenli bir kalp ritmini korumaya yardımcı olmak için bir pil ile çalışan bir cihaz olan bir kalp pili ile donatılması gerekebilir. Tehlikeli bir aritmi olan ventriküler fibrilasyon durumunda, tıbbi sağlayıcılar göğsünüze elektrik şoku uygulayacaktır.

Tedaviler koroner arter hastalığını iyileştirmez. Başka bir kalp krizi geçirme riskiniz hala vardır. Ancak, bunu daha az olası hale getirmek için önlemler alabilirsiniz.

Kalp krizi önleme ipuçları

Kalp krizi sonrasındaki hedefiniz, kalbinizi sağlıklı tutmak ve bir sonraki kalp krizi riskinizi azaltmaktır. İlaçlarınızı talimatlarına uygun olarak alın, sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri yapın, düzenli kalp kontrolleri için doktorunuzu ziyaret edin ve kardiyak rehabilitasyon programını düşünün.

Kalp krizi sonrasında neden ilaç kullanmalıyım?

Kalp krizi sonrasında belirli ilaçlar almanız gerekebilir:

• Kan pıhtılarını önlemek için
• Kalbinizin daha iyi çalışmasına yardımcı olmak için
• Kolesterolü düşürerek plak oluşumunu önlemek için

Düzensiz kalp atışlarını tedavi eden, kan basıncını düşüren, göğüs ağrısını kontrol altına alan ve kalp yetmezliğini tedavi eden ilaçları almanız gerekebilir.

İlaçlarınızın isimlerini, ne için kullanıldıklarını ve ne zaman almanız gerektiğini bilmelisiniz. İlaçlarınızı doktorunuz veya hemşirenizle birlikte gözden geçirin. Tüm ilaçlarınızın bir listesini tutun ve her doktor ziyaretinizde yanınızda bulundurun. İlaçlarınızla ilgili sorularınız varsa, doktorunuza veya eczacınıza danışın.

Biraz açık bir durum gibi görünse de, ilaçlarınızı atlamamaya özen gösterin. Birçok insan, doktorunun talimatlarına göre ilaçlarını kullanmaz. İlacınızı kullanmanızı engelleyen faktörleri belirleyin - yan etkiler, maliyet veya unutkanlık olabilir - ve doktorunuza yardım isteyin.

Kalp krizi sonrasında hangi yaşam tarzı değişikliklerine ihtiyaç vardır?

Bir kalp krizi sonrasında kalp hastalığının ilerlemesini önlemek ve bir sonraki kalp krizini engellemek için doktorunuzun tavsiyelerini takip edin. Yaşam tarzınızda değişiklikler yapmanız gerekebilir. İşte riskinizi azaltabilecek ve daha sağlıklı bir yaşama adım atmanızı sağlayabilecek bazı değişiklikler:

Sigarayı bırakın: Sigara hem kalp krizi hem de inme riskinizi büyük ölçüde artırır. Nasıl bırakacağınız konusunda doktorunuza danışın. Aynı zamanda ikinci el dumanın da kalp hastalığına yol açabileceği için aileniz ve arkadaşlarınız için de iyilik yapmış olursunuz. 

Sağlıklı bir vücut ağırlığını koruyun: Fazla kilolu veya obezseniz, kalp krizi veya inme riskinizi azaltmak için zayıflamak zorunda değilsiniz ancak doktorunuz biraz kilo vermenizi önerebilir. Kilonuzun %5 ila %10'unu verirseniz, kolesterol seviyenizi ve kan basıncınızı düşürür, kan şekeri seviyelerinizi düzenlersiniz.

Egzersiz planına uyun: Orta düzeyde fiziksel aktivite bir kalp krizi geçirme olasılığınızı düşürür. Aynı zamanda tansiyonunuzu düşürebilir, LDL veya "kötü" kolesterolü azaltır, HDL veya "iyi" kolesterolü artırır ve sağlıklı bir kiloda kalmanıza yardımcı olabilir.

Haftada en az 5 gün, kalbinizi hızlandıracak 30 dakika egzersiz hedefleyin. Hızlı yürüyüş veya yüzme iyi birer seçenektir. Diğer 2 gün, ağırlık kaldırma gibi kuvvet antrenmanı yapın. Sıkışık bir programınız varsa, egzersiz rutininizi küçük parçalara bölebilirsiniz.

Kalp sağlığına iyi gelen bir diyet ye: Tabaklarını farklı meyve, sebze, baklagiller ve derisiz tavuk gibi yağsız etlerle doldur. Aynı zamanda yulaf, quinoa, kepekli pirinç gibi tam tahılları ve somon, alabalık, ringa balığı gibi omega-3 yağ asitlerinden zengin balıkları tüketimini artır.

Avokado, zeytinyağı ve keten tohumu da omega-3 içerir. Bazı kuruyemişlerde ve tohumlarda da bulunur. Yağsız veya az yağlı süt, yoğurt ve peynir gibi süt ürünleri de daha yağlı versiyonlarına göre kalp sağlığı için daha iyi seçimlerdir.

Sağlıksız gıdalardan uzak dur: Çoğunlukla yüksek tuz ve şeker içeren işlenmiş gıdalardan kaçın. Aynı zamanda koruyucularla doludurlar. Yağlı kırmızı et, tereyağı, kızartma ve palmiye yağı gibi doymuş yağdan zengin gıdalardan uzak dur. 

Gazoz ve meyve suları gibi şekerli içecekler hem kilo alımına hem kalp sağlığını olumsuz etkileyen trans yağlara neden olabilir. Pasta, börek, kurabiye gibi paketli fırıncıl ürünleri de tüketme.

Alkolü sınırlandırın: Eğer halihazırda içmiyorsanız, başlamayın. Eğer içiyorsanız, ne kadar içtiğinizi sınırlandırın. Kadınlar için günlük öneri bir kadehten fazla değil, erkekler için ise günde iki kadehten fazla olmamasıdır. Alkol kalp atış hızınızı ve kan basıncınızı yükseltir. Ayrıca kanda yağ seviyesini yükseltir ve kilo almanıza neden olabilir. 

Kolesterol, kan basıncı ve kan şekeri seviyelerinizi düzenli olarak kontrol ettirin: Eğer diyabetiniz varsa, bunun kontrol altında olduğundan emin olun. Bu sayıları normal sınırlar içinde tutmak için yapmanız gereken değişiklikler konusunda farkındalığınızı artırmanıza yardımcı olabilir.

Stresi kontrol altına alın: Bazen endişeli veya sinirli hissedebilirsiniz. Aileniz ve arkadaşlarınızla kalp krizi veya felç geçirdikten sonra hayata nasıl uyum sağladığınız hakkında konuşun. Destek grupları size diğerlerinin deneyimlerinden faydalanmanızda yardımcı olabilir. 

Bir zihinsel sağlık uzmanıyla konuşmayı veya doktorunuza stres yönetimi programı önermesini isteyebilirsiniz. Ayrıca düzenli fiziksel aktivite ve meditasyon gibi zihnin ve bedenin bütünleşmesine yönelik uygulamalar stresi azaltmanıza yardımcı olabilir.

Semptomlarınıza dikkat edin: Sadece geçmesini ummayın. Nefes darlığı, kalp ritminizde değişiklikler veya aşırı yorgunluk gibi herhangi bir olağandışı şey hissettiğinizde doktorunuza başvurun. Ayrıca çenenizde veya sırtınızda ağrı, bulantı veya kusma, terleme veya grip benzeri semptomlara dikkat edin.

Kalp rehabilitasyonuna neden katılmalıyım?

Eğer kalp krizi geçirdiyseniz ya da size kalp hastalığı teşhisi konduysa, doktorunuz kalp rehabilitasyonu önerebilir. Sağlığınızı güçlendirmeniz ve gelecekteki sorunları önlemeniz için uzman bir ekip ile çalışacaksınız.

Ekibinizde doktorlar ve hemşirelerin yanı sıra, egzersiz, beslenme, fizik tedavi, mesleki tedavi ve zihinsel sağlık alanlarında uzmanlar da yer alabilir. İhtiyaçlarınıza göre size özel bir program hazırlayacaklardır. Ayrıca günlük yaşamınızdaki değişikliklere yardımcı olabilirler. Programı sürdürürseniz, iyileşmeniz ve genel sağlığınız için büyük fark yaratabilir.

Hastaneden taburcu olduktan sonra doktorumu ne zaman tekrar göreceğim?

Hastaneden taburcu olduktan 4 ila 6 hafta sonra doktor randevusu alın. Doktorunuz iyileşmenizi kontrol etmek isteyecektir. Düzenli egzersiz stres testleri gerekebilir. Bu testler doktorunuzun koroner arterlerinizdeki tıkanıklıkları bulmasına veya yavaşlatmasına ve tedavinizi planlamasına yardımcı olabilir. 

Göğüs ağrısı gibi belirtileriniz artarsa, daha güçlü ve uzun sürerse ya da vücudunuzun başka bölgelerine yayılırsa; özellikle dinlenirken nefes darlığı çekerseniz; baş dönmesi yaşarsanız veya kalp atışlarınız düzensizleşirse doktorunuzu arayın.