Beyin (serebral) anevrizması, beyninizde veya çevresindeki bir kan damarının zayıf bir bölgesinde oluşan bir şişmedir. Çoğu anevrizma küçüktür ve sorun yaratmaz. Ancak patlamış bir beyin anevrizması hayatı tehdit edicidir. Patlamış bir beyin anevrizmasının ilk belirtisi genellikle şiddetli bir baş ağrısıdır yaşadığınız en şiddetli baş ağrısı. Beyin anevrizması patlaması belirtileri gösteriyorsanız hemen tıbbi yardım alın.
Bir beyin anevrizması, ayrıca serebral anevrizma olarak da bilinir, beyninizde veya çevresindeki bir arterin zayıf bir bölgesinde oluşan bir şişmedir. Kan akışının sürekli baskısı, zayıflamış bölümü dışarı doğru itmekte ve baloncuk benzeri bir çıkıntı oluşturmaktadır.
Kan bu çıkıntıya daldığında, anevrizma daha da uzar. Bu, bir balonun hava ile dolarken daha ince ve patlama ihtimalinin artması gibi bir duruma benzer.
Beyin anevrizmaları beyninizin herhangi bir yerinde oluşabilir, ancak çoğu vakada kafa tabanınızdaki büyük arterlerde meydana gelir. Beyin anevrizması olan kişilerin yaklaşık %10 ila %30'u birden fazla anevrizmaya sahiptir. Beyin anevrizmalarının çoğu küçüktür ve semptomlara neden olmaz.
Bir anevrizma, yakındaki sinirlere veya beyin dokusuna baskı yaparsa semptomlara neden olabilir. Eğer anevrizma sızarsa veya patlarsa, beyninizde kanama oluşturur. Patlamış bir beyin anevrizması hayati tehlike oluşturur ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Patlamış bir anevrizma ile geçen süre arttıkça, ölüm veya sakatlık riski de artar.
Patladığında, kan çevreleyen beyin dokusuna sızar (kanamaya) ve beyninizin şişmesine neden olabilir. Kan, beyin dokusuna aşırı basınç uygulayabilir ve beyninizi şişirebilir. Genellikle, diğer semptomlara ek olarak şiddetli bir baş ağrısına neden olan bir tür baş ağrısı olan şiddetli bir baş ağrısı (thunderclap baş ağrısı) oluşturur.
Bir beyin anevrizması patlaması ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir, bunlar şunları içerir:
Bu, kalıcı beyin hasarı veya şu gibi diğer komplikasyonlara yol açabilir:
Beyin anevrizmaları herkesi ve her yaş grubunu etkileyebilir. Ancak genellikle 30 ila 60 yaşları arasındaki insanları etkiler. Ayrıca kadınlar ve doğuştan kadın cinsiyet ataması yapılan kişilerde erkeklere ve doğuştan erkek cinsiyet ataması yapılan kişilere göre daha yaygındır.
Beyin anevrizması belirtileri, anevrizmanın patlamış olup olmamasına bağlı olarak değişiklik gösterir.
Patlamış bir anevrizmanın belirtileri şunları içerebilir:
Bu belirtilere sahipseniz, mümkün olan en kısa sürede 112'i arayın veya en yakın acil servise gidin.
Bir beyin anevrizması az miktarda kan sızdırdığında, buna sentinel kanama denir. Önemli bir yırtılmadan günler veya haftalar önce, küçük bir anevrizma sızıntısından kaynaklanan uyarı baş ağrıları (sentinel baş ağrıları olarak adlandırılır) yaşayabilirsiniz.
Çoğu patlamayan (sağlam) beyin anevrizması belirti vermez. Ancak yeterince büyürlerse, atardamarınızdaki şişkinlik yakındaki sinirlere veya beyin dokusuna baskı yapabilir ve şu belirtilere neden olabilir:
Bu belirtileri yaşıyorsanız, mümkün olan en kısa sürede bir sağlık uzmanına başvurun.
Beyin anevrizmaları, beyninizdeki bir arterin duvarları incelip zayıfladığında gelişir. Genellikle arterlerin dallanma noktalarında oluşurlar. Bazen, doğuştan bir beyin anevrizması ile doğabilirsiniz. Bu tipik olarak bir arter duvarındaki bir anormallikten (doğum kusuru) kaynaklanır. Bir arterin zayıflamasına katkıda bulunan başka birçok faktör de vardır.
Aşağıdaki kalıtsal faktörler, arterlerinizin sağlığını etkiler ve beyin anevrizması geliştirme riskinizi artırabilir:
Aşağıdaki durumlar ve koşullar zaman içinde arter duvarlarınızı zayıflatabilir:
Bir beyin anevrizmasının gelişmesine katkıda bulunan faktörler, aynı zamanda onun patlamasına (yırtılmasına) ve kanamasına da neden olabilir.
Araştırmacılar, yüksek tansiyonun en yaygın patlama nedeni olduğunu düşünüyor. Yüksek kan basıncı, kanın damar duvarlarına daha sert basmasına neden olur. Kan basıncını artırabilecek ve beyin anevrizması patlamasına yol açabilecek durumlar şunları içerir:
Bir anevrizmanın patlama olasılığını belirleyen birçok faktör vardır, bunlar arasında:
Birden fazla beyin anevrizması olan veya daha önce anevrizma kanaması geçirmiş olan kişiler, beyin anevrizması patlaması açısından en yüksek risk altındadır.
Patlamayan bir beyin anevrizması olan çoğu kişi, buna sahip olduğunu bilmez. Sağlık uzmanı, farklı bir tıbbi neden için çektirdiğiniz MR veya BT taraması gibi bir beyin görüntüleme testi sırasında bunu tespit edebilir.
Eğer şiddetli baş ağrısı gibi bir beyin anevrizması belirtiniz varsa, 112'yi arayın veya acil servise gidin. Sağlık uzmanı, bir beyin anevrizmasının patlayıp patlamadığını görmek için testler isteyecektir. Bu testler şunları içerebilir:
Beyin anevrizması tedavisinin temel amacı, anevrizmaya olan kan akışını durdurmak veya azaltmaktır. Sızan veya patlamış bir beyin anevrizması acil cerrahi müdahale gerektirir. Patlamayan bir anevrizma için, durumunuza bağlı olarak tedavi gerekebilir veya gerekmeyebilir.
Sağlık ekibiniz, damar yapınız, anevrizmanın boyutu ve konumu ile diğer birçok faktörü göz önünde bulundurarak sizin için en uygun tedavi seçeneğini veya seçeneklerini önerecektir.
Genel olarak, patlamış anevrizmalar için iyileşme süreci, patlamayan anevrizmalara göre daha uzun sürer.
Bu cerrahi işlem sırasında, bir beyin cerrahı anevrizmaya ulaşmak için kafatasında küçük bir açıklık oluşturur. Minyatür bir mikroskop ve özel aletler kullanarak, cerrah anevrizmanın tabanına küçük bir metal klips yerleştirir ve anevrizmayı sıkıştırır. Bu işlem, anevrizmaya kan akışını engeller. Cerrahi müdahale, beyin kanamasını durdurabilir veya sağlam bir anevrizmanın büyümesini ya da patlamasını önleyebilir.
İyileşme süresi, patlamış (birkaç hafta ile birkaç ay arası) ve patlamayan (genellikle iki ila dört hafta) anevrizmalar için farklılık gösterir. Tamamen klipslenen anevrizmalar genellikle tekrar nüks etmez.
Bu işlemde, bir beyin cerrahı veya girişimsel nöroradyolog, genellikle kasık veya bilek bölgesindeki bir kan damarına bir kateter (esnek bir tüp) yerleştirir ve bu kateteri beyninize kadar ilerletir. Kateter aracılığıyla, uzman anevrizma içine yumuşak telden yapılmış küçük bir sarmal (koil) yerleştirir.
Uzman, sarmalı anevrizma içine bıraktığında, bu sarmal anevrizma içindeki kan akış modelini değiştirir ve bir pıhtı oluşumuna yol açar. Bu pıhtı, kanın anevrizmaya girmesini engeller ve tıpkı bir klips gibi benzer şekilde bir mühür görevi görür.
Bu işlemde, bir beyin cerrahı veya girişimsel nöroradyolog, kasık veya bilek bölgesindeki bir kan damarına bir kateter yerleştirir ve bunu beyninize kadar ilerletir. Kateter aracılığıyla uzman, anevrizmanın bulunduğu damar bölümüne ağ benzeri bir tüp (stent) yerleştirir. Bu ağ yapı, kan akışını anevrizmadan uzaklaştırır veya yönlendirir.
Bu işlemde de bir beyin cerrahı veya girişimsel nöroradyolog, kasık veya bilek bölgesindeki bir kan damarına bir kateter yerleştirir ve bunu beyninize kadar ilerletir. Kateter aracılığıyla uzman, anevrizma içine metal ağ benzeri bir küp veya küre yerleştirir. Bu, koil gibi çalışır ve anevrizma üzerinde mühür benzeri bir etki yaratarak kanın anevrizmaya girmesini engeller, böylece anevrizmanın büyümesini veya patlamasını önler.
Patlamış bir anevrizmanız varsa, sağlık ekibiniz semptomlarınızı yönetmek ve komplikasyonları önlemeye çalışmak için ek tedaviler uygulayacaktır. Bu tedaviler şunları içerebilir:
Patlamış anevrizması olan kişiler genellikle işlevselliklerini yeniden kazanmak ve kalıcı herhangi bir engellilikle yeni işlev görme yollarını öğrenmek için fizik tedavi, konuşma terapisi ve iş-uğraşı terapisine ihtiyaç duyarlar.
Eğer küçük, patlamayan ve belirti vermeyen bir beyin anevrizmanız varsa ve başka ilgili risk faktörleriniz yoksa, sağlık uzmanınız tedavi etmemeyi önerebilir.
Bunun yerine, uzmanınız zaman içinde herhangi bir değişiklik veya büyümeyi izlemek için düzenli görüntüleme testleri isteyecektir. Ayrıca, sigara içiyorsanız sigarayı bırakmanızı ve kan basıncınızın iyi yönetildiğinden emin olmanızı önerecektir.
Eğer belirtiler gelişirse veya takip görüntülemelerinde anevrizmada değişiklik olursa hemen yardım almanız gerekecektir.
Eğer belirtileriniz varsa, pozitif risk faktörleriniz varsa ve/veya anevrizma büyükse, siz ve sağlık uzmanınız cerrahi ve/veya endovasküler tedavinin faydalarını, risklerini ve alternatiflerini tartışacaksınız. Karar, aşağıdakiler dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere çeşitli faktörlere bağlıdır:
Yaş veya genetik durumlar gibi bazı beyin anevrizması risk faktörlerini önleyemez veya değiştiremezsiniz. Ancak, beyin anevrizması geliştirme riskinizi şu yollarla azaltabilirsiniz:
Patlamış bir beyin anevrizmasının prognozu (öngörüsü) birkaç faktöre bağlıdır:
Beyin anevrizması kanaması yaşayan kişilerin yaklaşık %25'i ilk 24 saat içinde hayatını kaybeder. Kanamanın ardından üç ay içinde, komplikasyonlar nedeniyle yaklaşık %50'si hayatını kaybeder.
Hayatta kalanların yaklaşık %66'sı kalıcı beyin hasarı yaşar. Bazı kişiler ise çok az veya hiç engel olmadan iyileşebilir.
Birçok insan, küçük ve patlamamış bir beyin anevrizması olduğunda hiçbir belirti geliştirmeyebilir ve sağlıklarını etkilemeyebilir. Ancak, patlamış beyin anevrizmalarının mortalite oranı çok yüksektir.
Eğer patlamayan bir beyin anevrizmanız varsa, anevrizmanın boyutunu takip etmek ve yüksek tansiyon gibi risk faktörlerini yönetmek için düzenli olarak doktorunuzu görmeniz gerekecektir.
Eğer daha önce patlamış bir beyin anevrizması geçirdiyseniz, olası komplikasyonları izlemek ve başka bir anevrizma gelişmediğinden emin olmak için doktorunnuza düzenli kontrollere gitmeniz önemlidir.
Aniden başlayan şiddetli bir baş ağrısı, inme belirtileriyle birlikte veya belirtiler olmadan beyin anevrizmasının bir işareti olabilir. Bu belirtileri yaşıyorsanız hemen 112'i arayın veya bir acil servise gidin. Ne kadar erken tıbbi müdahale alırsanız, hayatta kalma şansınız o kadar artar. Eğer patlamamış bir beyin anevrizmanız varsa, Doktorlar farklı tedavi ve yönetim seçeneklerinin risklerini ve faydalarını konuşun. Size yardımcı olmaya hazırlar.
Bu bölüm, konuyla ilgili gerçek yaşam deneyimlerine dair hikayelere ayrılmıştır. Eğer sizin de bu konuda paylaşmak istediğiniz bir hikayeniz varsa, lütfen bizimle iletişime geçerek hikayenizi paylaşın. Bu, içeriğimize zenginlik katar ve daha fazla insanın hikayenizi okumasına olanak tanır.
"Merhaba, ben Selim
Bugün size babamın beyin anevrizmasıyla olan mücadelesini anlatmak istiyorum. Bu hikaye, benim ve ailem için hayatımızdaki en zor deneyimlerden biri oldu ve birçok değerli dersler çıkardık.
Babam, her zaman enerjik ve sağlıklı bir adamdı. Ancak bir gün, aniden şiddetli bir baş ağrısı yaşamaya başladı. Başlangıçta sıradan bir migren olduğunu düşündük, fakat ağrıları giderek artınca endişelenmeye başladık. Ağrı, günlük yaşamını ve iş performansını olumsuz etkilemeye başlamıştı.
O dönemde babamın yaşadığı sıkıntılar beni çok üzüyordu. Onun bu hali, ailemiz üzerinde büyük bir baskı yaratmıştı. Başlangıçta bu durumu hafife almış olsak da, baş ağrılarının artması ve buna eşlik eden bulanık görme ve baş dönmesi gibi belirtiler bizi doktora gitmeye zorladı.
Doktorlar, yapılan MR ve anjiyografi sonucunda babamın beyninde bir anevrizma olduğunu tespit ettiler. Bu tanı, ailemiz için büyük bir şoktu. Babam, bu haberi aldığında güçlü görünmeye çalıştı ama onun da içinde korku ve endişe olduğunu biliyordum.
Tedavi süreci zorlu ve karmaşıktı. Doktorlar, babamın anevrizmasını ameliyatla onarmaya karar verdiler. Bu süreçte hastane ortamı, tıbbi terimler ve cerrahi müdahalelerle ilgili birçok yeni bilgi edindik. Ameliyat başarılı geçti, ancak babamın iyileşme süreci uzun ve sabır gerektiriyordu. Fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci onun fiziksel gücünü geri kazanmasına yardımcı oldu, ancak bu süreçte mental olarak da çok destek gerekti.
Bu dönemde ailemizin desteği inanılmazdı. Annem, kardeşim ve ben, babamın yanında olmak için elimizden geleni yaptık. Arkadaşlarımız ve geniş ailemiz de bizi yalnız bırakmadı, moral verdiler ve yardımcı oldular. Bu zor süreçte aile bağlarımız daha da güçlendi.
Bu deneyimden öğrendiğimiz en önemli ders, sağlığın ne kadar kıymetli olduğuydu. Babamın yaşadığı bu zor süreç, bize hayatta sağlığın ne kadar önemli olduğunu ve onu korumak için elimizden geleni yapmamız gerektiğini öğretti. Ayrıca, aile bağlarının ve desteğinin ne kadar değerli olduğunu bir kez daha anladık."
Beyin anevrizmalarını ilaçla iyileştirmek mümkün değildir. Beyin anevrizmasının tedavisi, kapalı veya açık cerrahi yöntemlerle yapılabilir.
Açık anevrizma operasyonunun tehlikeleri, kanamanın varlığına, anevrizmanın büyüklüğüne ve yerine göre farklılık gösterir. Eskiden, açık anevrizma ameliyatları yüksek bir hayati tehlike taşırdı, ancak modern görüntüleme teknolojilerinin gelişmesiyle bu risk büyük oranda azalmıştır. Günümüzde, bu tür ameliyatlar daha güvenli hale gelmiş ve komplikasyon riski azalmıştır.
Sağlıkla ilgili herhangi bir sorunuz var mı? Sağlıkla ilgili sorularınızı 7/24 hizmet veren yapay zeka destekli sağlık asistanına sorabilir veya topluluk forumunda paylaşabilirsiniz.