Cushing Sendromu Belirtileri ve Tedavisi

Cushing sendromu, vücutta normalden daha yüksek düzeyde kortizol hormonunun birikmesi sonucu ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Bu durum, genellikle ilaç kullanımına veya vücudun aşırı kortizol üretimine bağlı olarak gelişir. Neyse ki, Cushing sendromu tedavi edilebilir bir durumdur. Ancak, tedavi süresi bireyin durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir ve uzun süreli bir süreç gerektirebilir.

Cushing Sendromu Hakkında

Cushing sendromu nedir?

Cushing sendromu, vücutta kortizol adı verilen bir hormonun fazla miktarda bulunmasından kaynaklanan nadir bir durumdur. Bu duruma başka bir isim olarak "hiperkortizolizm" de denir. Tıbbi bir terim olan sendrom, belirli bir grup belirti ve bulgunun bir arada ortaya çıkmasını ifade eder. Bazı kaynaklarda bu durum “Cushing's sendromu” olarak da anılabilir.

Kortizol, genellikle "stres hormonu" olarak bilinen bir steroid hormondur. Vücut, stresli durumlarda daha fazla kortizol salgılar. Kortizol şu işlevleri yerine getirir:

• Kalp atış hızını artırır.
• Kan basıncını yükseltir.
• Kan şekerini düzenler.
• Solunumu yönetir.
• Kas gerginliğini artırır.

Ayrıca kortizol, stres sırasında sindirim ve üreme gibi anlık olarak gerekli olmayan sistemleri geçici olarak durdurarak vücudunuza yardımcı olur.

Kortizol şu konularda hayati öneme sahiptir:

• Kan basıncını korumak.
• Kan şekerini düzenlemek.
• Enflamasyonu azaltmak.
• Anıların oluşumuna katkıda bulunmak.
• Solunum yönetimi.
• Vücuttaki tuz dengesini sağlamak.
• Yiyecekleri enerjiye dönüştürmek.

Kortizol seviyeleri, böbreklerin üzerinde yer alan iki küçük bez (adrenal bezler), beyninizdeki hipofiz bezi ve hipofiz bezinin üzerinde yer alan hipotalamus tarafından kontrol edilir.

Cushing sendromu, genellikle bir tümör nedeniyle yükselen kortizol seviyelerinden kaynaklanır:

• Endojen (vücuttan kaynaklanan): Vücut tarafından üretilen kortizol nedeniyle meydana gelir.
• Eksojen (dış kaynaklı): Başka hastalıkların tedavisinde kullanılan bazı ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkar.

Cushing sendromundan kimler etkilenir?

Cushing sendromu, genellikle çocukları, gençleri ve 25-50 yaş arası yetişkinleri etkiler. Astım veya romatoid artrit gibi hastalıkların tedavisinde kortizol ilaçları kullanan kişiler bu duruma karşı özellikle hassastır. Cushing sendromu vakalarının %70’ini kadınlar oluştururken, %30’u erkekler oluşur.

Cushing sendromu ne kadar yaygındır?

Cushing sendromu nadir bir hastalıktır. Her yıl 1 milyon kişiden 40 ila 70’inde görülür.

Cushing sendromu ile Cushing hastalığı arasındaki fark nedir?

Cushing hastalığı, Cushing sendromunun bir türüdür. Hipofiz bezinde yer alan ve ACTH (adrenokortikotropik hormon) adı verilen hormonu fazla miktarda salgılayan iyi huylu bir tümör, Cushing hastalığına neden olur. Bu durum, adrenal bezlerin fazla kortizol salgılamasına yol açar.

Cushing sendromu olan bireylerin %70’inden fazlasında, bu durumun nedeni Cushing hastalığıdır. Çocuklarda ve ergenlerde bu oran %60-70 arasındadır.

Cushing sendromunu hangi sağlık uzmanları tedavi eder?

Sağlık uzmanınız, değerlendirme ve tedavi için bir endokrinolog ile iş birliği yapacaktır.

Cushing sendromu ölümcül müdür?

Tedavi edilmediği takdirde Cushing sendromu ölümcül olabilir. Tedavi edilmezse hiperkortizolizm şu sağlık sorunlarına neden olabilir:

• Enfeksiyonlar.
• Akciğer ve bacaklarda kan pıhtıları.
• Depresyon.
• Kalp krizi.
• Kilo alımı.
• Hafıza sorunları veya konsantrasyon güçlüğü.
• Yüksek tansiyon veya yüksek kolesterol.
• Kırıklar.
• Tip 2 diyabet, prediyabet veya bozulmuş açlık glukozu.

Tedavi edilmediği takdirde, Cushing sendromu ölümle sonuçlanabilir.

Cushing Sendromu Belirtileri

Cushing sendromunun belirtileri nelerdir?

Cushing sendromu, hem kendine özgü belirtiler hem de başka sendromlarla ortak özellikler gösterebilir. Her hastada aynı belirtiler görülmeyebilir. Olası belirtiler şunlardır:

• Yüzde (bazen “ay yüz” olarak adlandırılır), karında, boynun arkasında (“buffalo hörgücü” olarak adlandırılır) ve göğüste hızlı kilo artışı.
• Kırmızı, yuvarlak yüz.
• Geç iyileşen yaralar.
• Yüksek tansiyon (hipertansiyon).
• Yüz, boyun, göğüs, karın, göğüsler ve uyluklarda aşırı kıllanma veya saç dökülmesi.
• Diyabet.

Diğer belirtiler şunları içerebilir:

• Karında mor çatlaklar.
• Kollar ve bacaklarda kolay morarma.
• Genel güçsüzlük ve yorgunluk.
• Bulanık görme ve baş dönmesi.
• Zayıf kaslar ve ince kollar/bacaklar.
• Libido değişiklikleri (cinsel istekte azalma) ve erektil disfonksiyon.
• Çocuklarda büyüme geriliği.

Cushing sendromu ne kadar sürer?

Cushing sendromu, tedaviye yanıtınıza bağlı olarak farklı sürelerde devam eder. Hiperkortizolizm tedavisinden birkaç hafta sonra birçok kişi iyileşme gösterir.

Cushing sendromu nefes darlığına neden olur mu?

Hayır. Nefes darlığı, Cushing sendromunun karakteristik bir belirtisi değildir.

Cushing sendromu osteoporoza neden olur mu?

Evet. Cushing sendromu, kemiklerin zayıflamasına neden olabilir. Bu durum, özellikle uzun süreli Cushing sendromu vakalarında, kırık riskini artırabilir ve ağrıya yol açabilir.

Cushing sendromu hipokalemiye neden olur mu?

Hipokalemi, kanda potasyum seviyelerinin düşük olması durumudur. Cushing sendromunuz varsa bu durum ortaya çıkabilir.

Cushing Sendromu Nedenleri

Cushing sendromuna ne sebep olur?

Cushing sendromu, vücutta aşırı kortizol bulunmasından kaynaklanır. Yüksek kortizol seviyelerinin altında yatan birçok neden olabilir:

• Glukokortikoid ilaçların kullanımı: Prednizon gibi glukokortikoid ilaçlar, kronik astım, romatoid artrit, lupus, sarkoidoz ve kronik iltihaplanmaya yol açan birçok otoimmün hastalığın tedavisinde kullanılır. Bu ilaçların uzun süreli kullanımı, “iatrojenik” ya da ekzojen Cushing sendromuna neden olur. “İatrojenik” terimi, tıbbi tedavinin başka bir duruma yol açtığını ifade eder.
• Hipofiz tümörleri: Hipofiz bezinde çok fazla ACTH (böbreküstü bezlerine kortizol üretmelerini söyleyen hormon) üreten tümörler, Cushing sendromu vakalarının %80’ini oluşturur (iatrojenik Cushing sendromu vakaları hariç). Bu duruma Cushing hastalığı adı verilir.
• Adrenal kortikal tümörler: Böbreküstü bezinde oluşan bir tümör, aşırı kortizol üretebilir. Bu tür tümörler genellikle iyi huyludur, ancak nadiren adrenal kortikal karsinom olarak bilinen bir tür adrenal kanser de olabilir.
• Akciğer, pankreas, tiroid ve timüs tümörleri: Hipofiz bezi dışında ACTH üreten tümörlerin yol açtığı duruma ektopik ACTH sendromu denir. Bu tür tümörler genellikle kötü huyludur. En yaygın türü küçük hücreli akciğer kanseridir.

Cushing sendromu genetik mi?

Genel olarak hayır. Cushing sendromu vakalarının çoğu genetik değildir.

Cushing Sendromu Teşhisi

Cushing sendromu nasıl teşhis edilir?

Sağlık uzmanınız hiper kortizolizmi (aşırı kortizol üretimi) düşündüğünde belirli yönergeleri takip edebilir. Sorular sorar, tıbbi geçmişinizi inceler, fiziksel bir muayene yapar ve ardından bazı laboratuvar testleri uygular. Ayrıca sizi belirli bir süre izlemeye devam edebilir.

Cushing sendromunu teşhis etmek bazen zor olabilir. Sağlık uzmanınıza yorgunluk ve kilo alımı gibi şikayetlerinizi bildirdiğinizde, hemen Cushing sendromunu düşünmeyebilirler. Bu tür semptomlar birçok hastalıkta yaygındır.

Cushing sendromu bazen polikistik over sendromu veya metabolik sendromla karıştırılabilir. Sağlık uzmanınız, diğer olasılıkları dışlamak için bir eleme süreci yürütmek zorunda kalacaktır.

Cushing sendromu teşhisinde hangi testler yapılır?

Sağlık uzmanınız aşağıdaki testlerden bazılarını önerebilir:

• 24 Saatlik İdrar Kortizol Testi: Bu test, idrarınızda mikrogram (mcg) cinsinden kortizol miktarını ölçer. Sağlık uzmanınız, idrarınızı 24 saat boyunca toplamanızı isteyecektir.
• Gece Yarısı Tükürük Kortizol Testi: Normalde kortizol seviyeleri gece geç saatlerde oldukça düşüktür. Bu test, kortizol seviyelerini gece 23.00 ile 00.00 arasında kontrol eder. Cushing sendromunuz varsa, bu saatte kortizol seviyeleriniz alışılmadık derecede yüksek olacaktır.
• Düşük Doz Deksametazon Baskılama Testi: Deksametazon, kortizol benzeri bir ilaçtır. Bu testte, gece bir miligram (mg) ilaç alırsınız ve ardından sabah 8.00 ile 9.00 arasında kortizol seviyeleri ölçülür. Bu kan testi, adrenal bezlerin deksametazon ile kortizol üretimini baskılayıp baskılamadığını belirler. Cushing sendromunuz varsa, kortizol seviyeleriniz yüksek kalacaktır.
• Kan Testi: ACTH seviyeleri ölçülür. Seviyeler düşükse adrenal bir tümör olabilir. Seviyeler normal veya yüksekse, hipofiz veya ektopik bir tümör olasılığı vardır.
• Yüksek Doz Deksametazon Baskılama Testi: Bu test, düşük doz testine benzer ancak dozu 8 mg’dır. Bu test, Cushing sendromunun kaynağını belirleyebilir ve hipofiz adenomu (Cushing hastalığı) ile vücudun başka bir yerindeki tümörleri (örneğin akciğerler) ayırt edebilir.

Sağlık uzmanınız Cushing sendromunuz olduğunu doğruladıktan sonra, bunun nedenini belirlemek için ek adımlar atacaktır. Çoğunlukla neden ilaçlar veya tümörlerdir. Glukokortikoid kullanıyorsanız, muhtemelen doz azaltılır. Glukokortikoid kullanmıyorsanız, adrenal bezlerde, hipofizde veya başka bir yerde tümör olması muhtemeldir.

Cushing Sendromu Tedavisi

Cushing sendromu nasıl tedavi edilir?

Tedavi türü, yüksek kortizol seviyelerinin altında yatan nedene bağlıdır. Eğer glukokortikoid kullanıyorsanız, sağlık uzmanınız muhtemelen dozajı azaltmayı veya glukokortikoid olmayan bir ilaç reçete etmeyi önerecektir.

Eğer Cushing sendromuna bir tümör neden oluyorsa, doktorunuz cerrahi veya radyasyon tedavisini önerebilir.

Bir diğer seçenek ise sağlık uzmanınızın, kortizol üretimini yavaşlatan ketokonazol gibi bir ilaç reçete etmesidir. Tümörü ve Cushing sendromu semptomlarını tedavi etmek için birden fazla sağlık uzmanıyla çalışmanız gerekebilir.

Kemoterapi: Eğer tümör kanserliyse ve vücudunuzun diğer bölgelerine yayılmışsa kemoterapi gerekli olabilir. Tüm yan etkileri doktorunuzla mutlaka tartışın.
İlaçlar: Kortizol seviyesini azaltan ilaçların eklenmesi ya da Cushing sendromuna neden olan ilaçların bırakılması.
Radyasyon: Hipofiz tümörüne cerrahi müdahale mümkün olmayabilir. Bu durumlarda, altı haftalık bir radyasyon tedavisi almanız gerekebilir. Kortizol seviyelerinin normale dönmesi yıllar alabilir. Tüm yan etkileri doktorunuzla tartıştığınızdan emin olun.
Cerrahi: Hipofiz tümörleri, adrenal tümörler ve ektopik tümörlerin cerrahi olarak çıkarılması etkili bir yöntemdir. Ancak bu süreçte, düşük kortizol seviyelerine uyum sağlamanız gerekebilir. Bu dönemde, hidrokortizon tabletleri formunda kortizol ilaçları almanız gerekebilir. Çoğu durumda, bu ilaçları altı ila 18 ay sonra bırakabilirsiniz. Laparoskopik cerrahiden sonra genellikle bir veya iki gün içinde hastaneden taburcu olabilirsiniz.

Cushing sendromu doğru bir şekilde tedavi edilirse, hastalık iki ila 18 ay içinde iyileşebilir. Bu dönem boyunca ve sonrasında doktorunuzla iletişimde kalmaya özen gösterin.

Cushing Sendromu Önlemesi

Cushing sendromu riskimi nasıl azaltabilir ya da önleyebilirim?

Vücudunuzun kortizole her zaman ihtiyacı vardır. Kortizol, nefes alıp vermenizi yönetir, yediklerinizi enerjiye dönüştürür, kan şekerinizi düzenler, strese karşı başa çıkmanıza yardımcı olur ve daha fazlasını yapar. Kortizol, vücudunuzun düşmanı değildir, ancak fazlası zarar verebilir. Bununla birlikte, kortizolsüz bir yaşam mümkün değildir.

Eğer glukokortikoid veya steroid kullanıyorsanız, sağlık uzmanınızın kortizol seviyelerinizi yakından takip ettiğinden emin olun. Maalesef, Cushing sendromuna (hiperkortizolizm) neden olan bir tümörü önlemenin bir yolu yoktur.

Cushing Sendromu Prognozu

Cushing sendromu hakkında ne bekleyebilirim?

Doktorunuz Cushing sendromunu tedavi edebilir. Tedavi edilmediğinde ölümcül olabilir. Belirtilerinizi en kısa sürede sağlık uzmanınıza kontrol ettirin.

Cushing sendromu ne kadar sürer?

Cushing sendromu genellikle tedavi edilebilir. Tedavi süreci bazen uzun sürebilir, hatta 18 aya kadar uzanabilir.

Cushing sendromu kötüleşebilir mi?

Cushing sendromu uygun tedavi edilmediğinde kötüleşebilir. Yeni veya kötüleşen semptomları veya başka endişeleri doktorunuza bildirdiğinizden emin olun.

Doktora Ne Zaman Başvurmalı

Ne zaman sağlık uzmanımı görmeliyim?

Cushing sendromu belirtilerinizden herhangi birini fark ederseniz sağlık uzmanınıza başvurmalısınız. Özellikle kadınlar ve AFAB bireyler için şu belirtiler önemli olabilir:

• Yeni veya aşırı yüz kıllanması
• Libido (cinsel istek) değişikliği
• Menstrüel döngü değişiklikleri

Herkesi etkileyen belirtiler şunlardır:

• Yüzde hızlı kilo alımı (bazı durumlarda "ay yüzü" olarak adlandırılır), karın, boyun (bazı durumlarda "buffalo humps" olarak adlandırılır) ve göğüs
• Kızarık, yuvarlak bir yüz
• Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
• Yüz, boyun, göğüs, karın ve uyluklarda aşırı tüylenme
• Diyabet
• Yeni veya aşırı akne
• Karın bölgesinde mor, kırmızı çatlaklar
• Kol ve bacaklarda kolayca morarma
• Genel zayıflık ve yorgunluk (bitkinlik)
• Görme bozukluğu ve baş dönmesi
• Yavaş iyileşen yaralar
• Zayıf kaslar

Doktorify'dan Bir Not

Cushing sendromu dayanılması zor bir sendromdur. Zayıflık, hipertansiyon, yorgunluk gibi semptomlar oluşturur. Tedaviler cerrahi, ilaçlar, radyasyon ve kemoterapi rahatsız edici olabilir. Ancak, doğru tedavi ile Cushing sendromu tedavi edilebilir.

Her aşamada doktorunuzla iletişimde kalın. Doktorunuzun talimatlarına uyun ve herhangi bir sorunuz olduğunda tereddüt etmeden onlara danışın.

Okuyucu Paylaşımı

Bu bölüm, konuyla ilgili gerçek yaşam deneyimlerine dair hikayelere ayrılmıştır. Eğer sizin de bu konuda paylaşmak istediğiniz bir hikayeniz varsa, lütfen bizimle iletişime geçerek hikayenizi paylaşın. Bu, içeriğimize zenginlik katar ve daha fazla insanın hikayenizi okumasına olanak tanır.

''Merhaba, ben Ali, hayatım boyunca sağlık sorunlarıyla ilgili farkındalığım oldukça sınırlıydı, ta ki bir gün vücudumda garip değişiklikler yaşamaya başlayana kadar. Bu durum, beni hem fiziksel hem de duygusal olarak etkileyen bir sürecin başlangıcıydı. Cushing sendromu ile mücadele ettiğim o dönemi sizlerle paylaşmak istiyorum.

Her şey, vücudumda anlam veremediğim bir kilo artışıyla başladı. Özellikle yüzümde ve karın bölgemde belirgin bir yağlanma vardı. İlk başta bu durumu yoğun iş tempoma ve düzensiz beslenmeme bağladım. Ancak yorgunluk, kas zayıflığı ve cildimdeki kolay morarma gibi belirtiler hayatımı zorlaştırmaya başlayınca bir sorun olduğunu fark ettim.

Doktora gitmeye karar verdiğimde, beni bekleyen süreçten tamamen habersizdim. Yapılan kan testleri, idrar analizleri ve bir dizi görüntüleme sonucunda, kortizol seviyemin normalin çok üzerinde olduğu ortaya çıktı. Endokrinologum bana "Cushing sendromu" teşhisini koyduğunda, bu terimi ilk kez duymuştum. İlk başta ne yapacağımı bilemedim. Korku, endişe ve belirsizlik duyguları iç içe geçti.

Doktorum, sorunun hipofiz bezimdeki bir tümörden kaynaklandığını açıkladı ve ameliyat olmam gerektiğini söyledi. Ameliyat, benim için korkutucu bir fikir olsa da sağlığımı geri kazanmak için başka bir seçeneğim yoktu. Ameliyat başarılı geçti ve ardından kortizol seviyelerimi dengelemek için ilaç tedavisine başladım. Ayrıca, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemem gerektiği söylendi. Düzenli egzersiz yapmak ve dengeli bir beslenme planına uymak benim için dönüm noktası oldu.

Bu deneyim bana sağlığın kıymetini bir kez daha öğretti. Kendimize dikkat etmenin, bedenimizdeki değişikliklere duyarlı olmanın ve gerektiğinde profesyonel yardım almanın önemini anladım. Ayrıca, zor zamanlarda sevdiklerimizden destek almanın hayatımızdaki yerini bir kez daha fark ettim.''

Sık Sorulan Sorular

Cushing sendromu nedir ve belirtileri nelerdir?

Cushing sendromu, vücutta uzun süre yüksek miktarda kortizol hormonu bulunması sonucu ortaya çıkan bir hormonal bozukluktur. Bu durum, genellikle kortizol seviyesinin kontrolsüz bir şekilde artmasına bağlıdır ve çeşitli semptomlarla kendini gösterir.

Belirtileri şunlardır:

• Aşırı kilo alımı, özellikle yüz, sırt ve karın bölgesinde yağ birikimi.
• Ciltte morarmalar ve incelme.
• Kas zayıflığı ve yorgunluk.
• Yüksek tansiyon (hipertansiyon).
• Hormon dengesizlikleri nedeniyle ruh hali değişiklikleri ve depresif durumlar.
• Yüzde şişkinlik (ay yüzü görünümü).
• Ciltte kırmızı çizgiler ve incelme.

Cushing hastalığı iyileşir mi?

Cushing sendromunun tedavi şekli, hastalığın nedenine ve şiddetine bağlıdır.

• Ameliyat: Cushing hastalığının tedavisinde en etkili yöntem cerrahidir. Hipofiz bezinde bulunan tümörler ya da kortizol salgılayan adrenal bezler çıkartılır.
• İlaç ve Işın Tedavisi: Ameliyat yapılamayan veya tüm tümörlerin alınamadığı durumlarda, ilaç tedavisi ve ışın terapisi kullanılabilir. Ancak bu yöntemler kesin sonuçlar vermeyebilir.

Cushing sendromunda tedavi süreci uzun olabilir ve bazen hormonal dengenin tekrar sağlanması zaman alır.

Cushing sendromunda beslenme nasıl olmalı?

Cushing sendromu, kas kaybına yol açabilecek bir durumdur, bu nedenle beslenme büyük önem taşır.

• Protein Tüketimi: Kas dokusunun korunması için protein açısından zengin besinler tüketilmelidir.
  • Yapraklı sebzeler
  • Tofu
  • Lor peyniri
  • Balık
  • Yoğurt
  • Fasulye

Cushing sendromunda beslenme, hastanın semptomlarını hafifletmek ve kas kütlesini korumak için özel olarak düzenlenmelidir.

Sağlıkla ilgili herhangi bir sorunuz var mı? Sağlıkla ilgili sorularınızı 7/24 hizmet veren yapay zeka destekli sağlık asistanına sorabilir veya topluluk forumunda paylaşabilirsiniz.