Peptik ülser hastalığı, mide veya onikiparmak bağırsağınızın (ince bağırsağınızın üst kısmı) iç yüzeyinde açık yaralara yol açabilir. Belirtiler arasında yanma veya kemirici mide ağrısı bulunur. Tedavi genellikle ilaçlarla yapılır, ancak kanama gibi komplikasyonlarınız varsa daha farklı tedaviler gerekebilir. İki ana nedeni vardır. Doğru nedeni tedavi ettiğinizden emin olmak için teşhis konulması gerekmektedir.
Peptik ülser, sindirim sisteminizin iç yüzeyinde ülser (açık yaralar) oluşmasına neden olan bir rahatsızlıktır. “Peptik” kelimesi sindirimle ilişkili olduğunu ifade eder. Bu terim, midenizin ürettiği başlıca sindirim enzimi olan pepsinden türetilmiştir.
Pepsin ve mide asidi, yiyecekleri kimyasal olarak parçalayarak sindirime yardımcı olan mide sıvılarınızın aktif bileşenleridir. Bu sıvıların bir kısmı, ince bağırsağınızın ilk kısmı olan onikiparmak bağırsağına da geçer. Bu sıvılar doğası gereği oldukça koroziftir.
Sindirim sisteminizin tamamı, içindeki maddelerden izole eden koruyucu bir mukus tabakası ile kaplıdır. Bu koruma özellikle midenizde ve onikiparmak bağırsağınızda güçlüdür. Ancak peptik ülser hastalığında, bu koruma başarısız olur ve sindirim sıvıları bu tabakayı aşındırır.
Ülser, mukus tabakasının üç katmanını da aşarak erozyona uğratan bir yaradır. Peptik ülserlerin çoğu midenizde veya onikiparmak bağırsağınızda meydana gelir, çünkü mide sıvıları burada en aktiftir. Daha nadir olarak, sindirim sisteminizin diğer bölgelerinde de oluşabilir.
Dünya genelinde insanların %5 ila %10'u yaşamları boyunca peptik ülser hastalığı (PÜH) geliştirecektir. Her yaşta gelişebilse de, orta yaşlı yetişkinlerde daha yaygındır. Ayrıca, erkeklerde kadınlara göre daha yaygındır.
Peptik ülser hastalığı en sık midenizi ve onikiparmak bağırsağınızı etkiler.
Bazı olağandışı durumlarda, mide sıvılarının geçtiği diğer bölgelerde de peptik ülser oluşabilir. Örneğin:
Peptik ülser hastalığı olan kişilerin %70'ine kadar herhangi bir belirti fark etmez. Ancak, en yaygın belirtiler arasında epigastrik ağrı (üst karın ağrısı) ve hazımsızlık (dispepsi) bulunur. Bu belirtiler sürekli olarak gelip gider.
Hazımsızlık, yemek yedikten sonra ve sindirim sırasında meydana gelen bir dizi semptomu tanımlar. Yanma kalitesiyle belirginleşen epigastrik ağrı, yemekten kısa bir süre sonra veya uzun süre sonra gelen bir dolgunluk hissi ile birleşir.
Bu yanma hissi, mide asitleri ve enzimlerinin sindirim sisteminizin iç yüzeyini aşındırması sonucu ortaya çıkar. Bazı insanlar bunu "kemirici" bir his olarak tanımlar. Belirli bir noktada ("odaklı" karın ağrısı) hissedebilirsiniz.
Ülserin midenizde mi yoksa duodenumda mı olduğunu anlamayabilirsiniz. Ancak bazı ipuçları yardımcı olabilir. Örneğin, mide ülseri genellikle yemekten kısa bir süre sonra (30 dakika içinde) daha kötü hissedilir, çünkü bu dönemde mide suları en yüksek seviyededir.
Öte yandan, duodenum ülseri yemekten kısa bir süre sonra daha iyi hissedilir. Ancak yiyecekler ve sindirim suları duodenuma girdiğinde, bu his iki ila üç saat sonra daha belirgin hale gelir. Bazı insanlar bu hissi açlık olarak yorumlar, çünkü yemek yemek rahatlama sağlar.
Birçok duodenum ülseri olan kişi, geceleri onları uyandıran bir ağrı rapor eder. Bu aynı zamanda jejunal ülserlerle de meydana gelebilir. Jejunal ağrı biraz daha aşağıda, göbek deliğinizin yakınında olacaktır. Özofageal ülseriniz varsa, gece zirveye ulaşan mide ekşimesi gibi hissedilebilir.
Peptik ülser hastalığıyla ilgili diğer olası belirtiler şunlardır:
Bazı insanlar peptik ülser hastalığı ek komplikasyonlara yol açana kadar belirti göstermez. Bu, tedavi edilmeden çok uzun süre geçtiğinde olabilir. Tedavi edilmeyen ülserler kanamaya başlayabilir veya sindirim sisteminizde bir delik açana kadar aşınmaya devam edebilir.
Üst gastrointestinal kanama belirtileri şunları içerebilir:
Gastrointestinal perforasyon (delik) belirtileri şunları içerebilir:
Uzun süre tedavi edilmemiş peptik ülser hastalığınız varsa, ülserler sürekli iyileşebilir ve tekrar başlayabilir. Bazı insanlar, tedavi edilmeyen ülserlerden kaynaklanan yara dokusu ve/veya şişlik nedeniyle sindirim sistemlerinde yiyeceklerin geçişini yavaşlatabilir veya durdurabilir.
Gastrointestinal tıkanıklık belirtileri şunları içerebilir:
Sindirim sisteminizin mukus astarı, sindirim asitlerine ve enzimlerine dayanacak şekilde tasarlanmıştır ve özellikle mideniz ve duodenumda kendini onarır. Peptik ülser hastalığı, bu doğal savunmalara müdahale eden bir şey olduğunda ortaya çıkar.
Bu savunmaları yeterince uzun süre azaltmak için kronik veya kalıcı bir durum gereklidir, böylece bir ülser, midenizin veya duodenumunuzun mukus astarını tamamen aşındırabilir. Bilim insanları, PÜH vakalarının neredeyse tamamını açıklayan iki ana neden belirlemiştir:
Peptik ülser hastalığının diğer nadir nedenleri şunları içerir:
Jejunumunuzda, midenizi doğrudan jejunumunuza bağlayan mide baypas ameliyatı geçirdiyseniz, peptik ülser oluşabilir. Bu, etkili bir şekilde jejunumunuzu yeni duodenumunuz yapar, ancak aynı koruyucu astar olmadan.
Özofagusunuzda, kronik inflamasyon (özofajit) astarı aşındırdığında peptik ülser oluşabilir. Kronik asit reflü, kronik özofajitin en yaygın nedenidir, ancak enfeksiyonlar, ilaçlar ve otoimmün hastalıklar dahil olmak üzere diğer nedenler de vardır.
H. pylori enfeksiyonu veya NSAID'leri düzenli olarak kullanıyorsanız, peptik ülser hastalığına yakalanma olasılığınız daha yüksektir, özellikle her iki risk faktörüne de sahipseniz. H. pylori henüz aşırı çoğalmamış olsa veya henüz çok fazla NSAID almamış olsanız bile, bu faktörler birleşerek PÜH'ye neden olabilir.
Diğer katkıda bulunan faktörler arasında sigara içme, alkol kullanımı ve alıyor olabileceğiniz diğer ilaçlar bulunur. Bu faktörler kendi başlarına PÜH'ye neden olacak kadar yeterli olmasa da, H. pylori enfeksiyonu veya NSAID kullanımı ile birleşerek peptik ülser hastalığını daha olası hale getirebilir.
Eğer belirtileriniz ve/veya risk faktörleriniz peptik ülser hastalığını işaret ediyorsa, doktorunuz sindirim sisteminizde ülseri arayacaktır. Ayrıca H. pylori enfeksiyonu için de test yapılmasını isteyebilirler. Bu testleri ayrı ayrı ya da endoskopi muayenesi sırasında birlikte yapabilirler.
Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması veya sindirim sistemi serisi röntgen muayenesi gibi ayrıntılı görüntüleme testleri, daha büyük ülserleri tespit edebilir. H. pylori enfeksiyonu testleri arasında üre nefes testi veya dışkı testi bulunur. Doktorunuz, belirtilerinizi değerlendirirken bu testlerden bazılarını uygulayabilir.
Birçok insan için üst endoskopi muayenesi nihai teşhisi sağlayacaktır. Üst endoskopi (veya EGD testi), uzun bir tüpün ucundaki küçük bir kamera ile üst sindirim sisteminizin içine girer. Endoskopi sırasında, H. pylori testi için mide biyopsisi de alınabilir.
Endoskopi faydalıdır çünkü sadece organlarınızın görüntülerini göstermekle kalmaz, aynı zamanda uzun aletler geçirerek doğrudan erişim sağlar. Eğer ülserlerinizin kanamayı durdurmak için tedaviye ihtiyacı varsa, onları hemen tedavi edebilirler.
Peptik ülser hastalığının birinci basamak tedavisi, mide asidini azaltmak ve dokularınızı koruyup onarmaya yardımcı olmak için bir kombinasyon ilaçlardan oluşur. Ayrıca, bir enfeksiyonunuz varsa antibiyotiklere de ihtiyacınız olacak. Ülserinizin altında yatan nedeni ortadan kaldırmak önemlidir.
Çoğu peptik ülseri tedavi etmek için ilaçlar yeterlidir, ancak kanama ülseri veya delinmiş ülser gibi komplikasyonlarınız varsa ek tedaviye ihtiyaç duyabilirsiniz. Endoskopi gibi küçük tıbbi prosedürler bu komplikasyonların çoğunu tedavi edebilir.
Peptik ülser tedavisinde kullanılan ilaçlar şunlardır:
Antibiyotikler. H. pylori veya diğer bakteriyel enfeksiyonlarınız varsa, doktorunuz bakterileri öldürmek için bazı antibiyotik kombinasyonları reçete edecektir.
H. pylori enfeksiyonu için yaygın antibiyotikler şunlardır:
Sitoprotektif ajanlar. Bu ilaçlar, sindirim sistemi astarını kaplayarak ve koruyarak iyileşmesini sağlar. Bunlar şunları içerir:
Histamin reseptör blokerleri (H2 blokerleri). Bu ilaçlar, vücudunuza mide asidi üretmesini söyleyen kimyasalı bloke ederek mide asidini azaltır. Bunlar şunları içerir:
Proton pompa inhibitörleri (PPİ'ler). Bu ilaçlar mide asidini azaltır ve mukus astarını kaplayarak iyileşmeyi teşvik eder. PPİ'ler şunları içerir:
NSAID alternatifleri. Genellikle NSAID'ler alıyorsanız, doktorunuzla alternatifleri tartışmanız gerekecektir. Asetaminofen, mukus astarı üzerinde aynı etkilere sahip olmayan yaygın bir reçetesiz ağrı kesicidir.
Komplike veya kanamalı bir ülseriniz varsa, doktorunuz doğrudan tedavi etmesi gerekebilir. Bunu genellikle endoskopi muayeneniz sırasında yapabilirler. Doktorlar, kanamayı yakarak veya yaraya ilaç enjekte ederek tedavi ederler. Delinmeyi dikişle onarırlar.
Bir ülser, duodenumunuzda veya mide çıkış kanalınızda (midenizin alt kısmındaki çıkış) bir tıkanıklığa neden oluyorsa, kanalı yeniden açmak için müdahalelere ihtiyaç duyabilirsiniz. Bu, midenizin dekompresyonu için aspirasyon veya nadiren cerrahi anlamına gelebilir.
Peptik ülser hastalığını önlemek için yapabileceğiniz en önemli şeyler şunlardır:
Peptik ülserler, onlara neden olan koşullar ortadan kalkarsa iyileşebilir. Ancak genellikle nedeni belirlemek için bir tıbbi teşhis gereklidir. Eğer neden H. pylori enfeksiyonu veya başka bir tıbbi durumsa, tedavi gereklidir.
Eğer sadece NSAID'leri (Nonsteroidal Anti-Inflammatory Drugs) kullanımı neden olduysa ve onları bıraktıysanız, ülseriniz kendiliğinden iyileşebilir. Ancak emin olmak için bir tıbbi teşhis gereklidir. H. pylori enfeksiyonunuz da olabilir ve NSAID kullanımı daha önce zararsız olan bir enfeksiyonun aşırı büyümesine neden olabilir.
Çoğu peptik ülser birkaç hafta içinde iyileşir. Çoğu insan yaklaşık iki ay boyunca sadece ilaç kullanması yeterlidir. Peptik ülserlerin tedavisinde ilaçlar çok etkilidir. Zollinger-Ellison sendromu gibi kronik durumu olan kişiler ömür boyu ilaç kullanabilirler.
Sağlık uzmanınız tedavi sonrası ülserin iyileştiğinden ve herhangi bir enfeksiyonun temizlendiğinden emin olmak için takip testleri yapacaktır. H. pylori enfeksiyonu bazen geri dönebilir. Ülserler, onlara neden olan koşullar devam ederse tekrar oluşabilir.
Nadir durumlarda, bazı insanlarda tedaviye yanıt vermeyen veya tedavi sonrası sürekli tekrarlayan mide ülserleri olabilir. Bunlar kronik ağrı, aşırı yara dokusu oluşumu ve diğer komplikasyonlara neden olabilir. Bu durumlar, şu işlemlerden biri gerektirebilir:
Yiyecekler ve içecekler peptik ülserlere neden olmaz, ancak varsa onları kötüleştirebilir, özellikle baharatlı ve asitli yiyecekler ve içecekler. Semptomlarınız veya peptik ülser hastalığı öykünüz varsa alkol ve sigaradan kaçınmalısınız.
Tüm mevcut ilaçlarınızı sağlık uzmanınızla tartıştığınızdan emin olun. NSAID'ler bu konuda en önemli olanlardır, ancak diğer ilaçlar da özellikle kombinasyon halinde kullanıldığında katkıda bulunabilir. Alternatifler bulmanız veya dozajınızı ayarlamanız gerekebilir.
Antiasitler asidi nötralize etmeye ve reflü, mide ekşimesi ve hazımsızlık gibi asit ile ilgili semptomları azaltmaya yardımcı olur. Ülsere iyi gelebilirler ancak onu iyileştiremezler. Peptik ülser öykünüz varsa, antiasitler tekrarlamalarını önlemeye yardımcı olabilir.
Eğer bir peptik ülseriniz olduğunu düşünüyorsanız her zaman sağlık uzmanınıza başvurmalısınız. Geçici olarak reçetesiz ilaçlarla semptomlarınızı yönetebilirsiniz, ancak bunlar ülseri iyileştirmez. Altta yatan nedeni belirlemek ve tedavi etmek gereklidir.
Tedavi edilmemiş bir ülser ciddi komplikasyonlara yol açabilir, hatta şiddetli semptomlarınız olmasa bile. Peptik ülser hastalığının başlıca nedeni olan H. pylori diğer komplikasyonlara da yol açabilir. Örneğin, mide kanseri gelişimi için bir risk faktörüdür.
Peptik ülser hastalığı, gastrointestinal sisteminizde önemli bir değişimi temsil eder. Midemizdeki asitler ve enzimlere karşı doğal savunmalarınızı aşan bir şey olmuştur. Bu kimyasal değişiklik zaman alır ve genellikle bunu düzeltmek için tıbbi tedavi gereklidir.
Peptik ülserler yaygın ve tedavi edilebilir ancak tedavi önemlidir, hatta ciddi semptomlarınız olmasa bile. Tedavi edilmemiş ülserler daha da derinleşebilir ve ciddiye dönüşebilir. Semptomlarınız hakkında sağlık uzmanınıza danışmayı beklemeyin.
Bu bölüm, konuyla ilgili gerçek yaşam deneyimlerine dair hikayelere ayrılmıştır. Eğer sizin de bu konuda paylaşmak istediğiniz bir hikayeniz varsa, lütfen bizimle iletişime geçerek hikayenizi paylaşın. Bu, içeriğimize zenginlik katar ve daha fazla insanın hikayenizi okumasına olanak tanır.
''Merhaba, ben Mustafa. Peptik ülser hakkında konuşmak için buradayım çünkü ne yazık ki, ben de bu sağlık sorunu ile başa çıkmak zorunda kaldım. Bu hikayemde, peptik ülserin hayatımı nasıl etkilediğini ve bu zorlu süreçte neler yaşadığımı paylaşmak istiyorum.
Peptik ülser, midenin veya ince bağırsağın iç yüzeyinde oluşan açık yaralardır. Bu yaralar, hem fiziksel hem de duygusal açıdan önemli etkiler yaratabilir. Bu yazıda, peptik ülserle olan kişisel deneyimimi paylaşarak, bu sağlık sorununun benim hayatım üzerindeki etkilerini anlatmak istiyorum.
Yaklaşık iki yıl önce, sürekli mide ağrıları ve mide yanması yaşamaya başladım. Başlangıçta bu belirtileri stres ve düzensiz beslenmeye bağladım, ancak zamanla ağrılar dayanılmaz hale geldi. Özellikle yemek yedikten sonra midemde oluşan yanma hissi ve gece uykularımı bölen ağrılar, hayatımı olumsuz yönde etkiliyordu.
Bu dönemde hem fiziksel hem de duygusal olarak oldukça zorlandım. Sürekli ağrılar, günlük aktivitelerimi ve iş performansımı etkiledi. Ayrıca, bu sağlık sorunu nedeniyle sosyal hayatım da kısıtlandı; arkadaşlarımla dışarı çıkmak ve keyifli yemekler yemek neredeyse imkansız hale geldi. Mide ağrıları nedeniyle geceleri uyuyamamak, yorgun ve mutsuz hissetmeme neden oldu.
Ağrılar dayanılmaz bir hale gelince, sonunda doktora gitmeye karar verdim. Yapılan endoskopi sonucunda peptik ülser teşhisi konuldu. Bu teşhis benim için hem bir rahatlama hem de bir endişe kaynağı oldu. Rahatlama çünkü sonunda ağrılarımın nedenini öğrenmiştim, endişe çünkü bu ciddi bir sağlık sorunu ile başa çıkmam gerekiyordu.
Doktorumun önerisi üzerine, öncelikle beslenme alışkanlıklarımı tamamen değiştirdim. Asitli yiyeceklerden ve içeceklerden uzak durmaya başladım, daha düzenli ve sağlıklı beslenmeye özen gösterdim. Ayrıca, doktorumun reçete ettiği proton pompa inhibitörleri ve antiasit ilaçları kullanmaya başladım. Bu tedavi süreci başlangıçta zorlu olsa da, zamanla belirtilerim azalmaya başladı.
Bu süreçte ailem ve arkadaşlarımın desteği benim için çok değerliydi. Özellikle eşim, sağlıklı beslenme konusunda bana çok yardımcı oldu ve moralimi yüksek tutmamı sağladı. Ayrıca, doktorumun düzenli kontrolleri ve verdiği tavsiyeler, tedavi sürecimde büyük bir rol oynadı.
Bu süreçte, peptik ülser hakkında bilgi edinmek için birçok kaynağa başvurdum. Özellikle Doktorify gibi güvenilir sağlık siteleri, hastalığım ve tedavi seçenekleri hakkında detaylı bilgiler sundu.
Bu deneyim, bana sağlığın ne kadar önemli olduğunu ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarının hayatımız üzerindeki etkisini öğretti. Stres yönetimi ve sağlıklı beslenme gibi konulara daha fazla dikkat etmem gerektiğini fark ettim. Ayrıca, herhangi bir sağlık sorunu karşısında zamanında doktora başvurmanın önemini anladım.''
Peptik ülser, mide ve bağırsak duvarlarının sindirim sıvıları tarafından zarar görmesi sonucu oluşur. Bu tür ülserler genellikle kendi kendine geçmez ve tedavi edilmediğinde tekrarlama eğilimi gösterir. Sindirim sisteminde helicobacter pylori bakterisinin aşırı çoğalması da peptik ülsere yol açabilir.
Peptik ülser, midenin iç yüzeyinde ve ince bağırsağın üst kısmında çeşitli nedenlerle oluşan açık yaralardır. Ülserin en sık görülen belirtisi sürekli karın ağrısıdır. Ülserlerin ana sebeplerinden biri Helicobacter pylori bakteri enfeksiyonudur. Bazı ilaçların uzun süreli kullanımı da ülser oluşumuna katkıda bulunabilir.
Mide ülserine iyi gelen besinler arasında lif açısından zengin gıdalar, sebzeler, meyveler, tam tahıllar ve probiyotik içeren yiyecekler bulunur. Bu besinler mide sağlığını destekler ve ülserin iyileşme sürecine katkıda bulunabilir.
Sağlıkla ilgili herhangi bir sorunuz var mı? Sağlıkla ilgili sorularınızı 7/24 hizmet veren yapay zeka destekli sağlık asistanına sorabilir veya topluluk forumunda paylaşabilirsiniz.