Pulmoner Emboli (Akciğer Pıhtısı) Belirtileri ve Tedavileri

Pulmoner emboli (PE), akciğerinizdeki bir kan pıhtısının tıkanıklığa neden olduğu bir durumdur. Bu, akciğerlerinizdeki kan akışını ve oksijen seviyelerini olumsuz etkiler. Pulmoner emboli, tıbbi bir acil durumdur. Hızlı bir teşhis ve tedavi gerektirir.

Pulmoner Emboli Hakkında

Bir kan pıhtısı, bacağınızdan akciğerinize hareket ettiğinde pulmoner emboli haline gelir.

Pulmoner emboli, bacağınızda oluşan bir kan pıhtısının akciğerinize gitmesiyle başlar.

Pulmoner emboli nedir?

Pulmoner emboli (PE), akciğerinizdeki bir kan damarında oluşan kan pıhtısıdır. Bu durum, vücudunuzun başka bir bölgesindeki (çoğunlukla bacağınız veya kolunuzdaki) pıhtının damarlarınız aracılığıyla akciğerinize gitmesiyle meydana gelir. Pulmoner emboli, akciğerlerinize giden kan akışını kısıtlar, oksijen seviyelerini düşürür ve pulmoner arterlerdeki kan basıncını artırır.

Bu durum, tıbbi bir acil durumdur. Hızlı tedavi edilmezse, pulmoner emboli kalp veya akciğer hasarına neden olabilir ve hatta ölüme yol açabilir. Pulmoner emboli tanısı ve tedavisi yapılmadan önce bu durumu yaşayan kişilerin yaklaşık %33’ü hayatını kaybeder.

Pulmoner emboli, şu sorunlara yol açabilir:

• Akciğerlerinize zarar verebilir.
• Kalbinize yük bindirerek kalp yetmezliğine neden olabilir.
• Pıhtının büyüklüğüne bağlı olarak hayatı tehdit edici olabilir.

Zamanında teşhis ve tedavi ile, pulmoner emboli nadiren ölümcül olur.

Pulmoner emboli ne kadar yaygındır?

Pulmoner emboli, dünyadaki en yaygın kalp ve damar hastalıklarından biridir. Kalp krizi ve felçten sonra üçüncü sırada yer almaktadır.

Pulmoner Emboli Belirtileri

Pulmoner emboli belirtileri nelerdir?

Pulmoner embolinin ilk belirtileri genellikle nefes darlığı ve derin nefes alırken veya fiziksel çaba gösterdiğinizde artan göğüs ağrılarıdır.

Bu belirtileri yaşıyorsanız, hemen tıbbi yardım almanız gerekir. Pulmoner emboli ciddi bir durumdur, ancak tedavi edilebilir. Hızlı tedavi, ölüm riskini büyük ölçüde azaltır.

Pulmoner emboli belirtileri, pıhtının şiddetine bağlı olarak değişebilir. Çoğu kişi pulmoner emboli belirtileri yaşasa da, bazıları hiç belirti göstermez.

Pulmoner emboli belirtileri şunları içerebilir:

• Ani nefes darlığı ister aktif olun, ister dinleniyor olun.
• Hızlı nefes alma.
• Hırıltı.
• Göğüs, kol, sırt, omuz, boyun veya çenede açıklanamayan keskin ağrı. Bu ağrı, kalp krizi belirtilerine benzer olabilir ve nefes aldığınızda şiddetlenebilir.
• Kanlı veya kanlı olmayan balgamla öksürük.
• Solgun, terli veya maviye çalan cilt.
• Hızlı kalp atışı (nabız).
• Aşırı terleme.
• Bazı durumlarda, endişe, sersemlik, bayılma veya bayılma hissi. Pulmoner emboli belirtileriniz varsa, hemen tıbbi yardım alın.

Pulmoner emboli olmadan ne kadar süre belirtiler gösterilmeden var olabilir?

Bazı kişilerde belirtiler günler veya haftalar içinde yavaşça ortaya çıkar. Zamanla belirtiler kötüleşir ve dikkat çekici hale gelir. Ancak bazı kişiler, pulmoner emboli olduktan sadece dakikalar (veya saniyeler) sonra belirtiler yaşamaya başlar.

Pulmoner Emboli Nedenleri

Pulmoner emboliye neden olan durumlar nelerdir?

Pulmoner emboliye yol açabilecek nedenler şunlardır:

• Kanın vücudun belirli bir kısmında (genellikle bacak veya kol) birikmesi veya “havuzlanması”. Kan genellikle uzun süre hareketsiz kalındığında birikir, örneğin ameliyat sonrası, yatak istirahatinde veya uzun uçak yolculuklarında.
• Bir damarın yaralanması, örneğin kırık veya cerrahiden kaynaklanan bir hasar (özellikle pelvis, kalça, diz veya bacak bölgesinde).
• Kardiyovasküler hastalık gibi başka bir tıbbi durum (konjestif kalp yetmezliği, atriyal fibrilasyon, kalp krizi veya felç gibi).
• Kan pıhtılaşma faktörlerinde artış veya azalma. Artmış pıhtılaşma faktörleri, bazı kanser türleriyle veya hormon tedavisi veya doğum kontrol hapları kullanan bazı kişilerde görülebilir. Anormal veya düşük pıhtılaşma faktörleri ise kan pıhtılaşma bozuklukları sonucu ortaya çıkabilir.

Pulmoner emboli risk faktörleri nelerdir?

Pulmoner emboli geliştirme riski taşıyan kişiler şunlardır:

• Bacaklarında kan pıhtısı veya derin ven trombozu (DVT) olanlar.
• Uzun süre hareketsiz kalanlar, örneğin araçla, trenle veya uçakla seyahat edenler (uzun mesafeli araba yolculukları gibi).
• Son zamanlarda damarlarında travma veya yaralanma geçirenler, örneğin cerrahiden, kırık veya varisli damarlar gibi.
• Hormonlu doğum kontrol yöntemleri (doğum kontrol hapları, bantlar veya halkalar) veya hormon tedavisi kullananlar.
• Kan pıhtılaşma bozukluğu olanlar.
• Ailesinde kan pıhtılaşması öyküsü bulunanlar.
• Şu anda sigara içenler.
• Diyabeti olanlar.
• Kanseri olanlar.
• 60 yaşından büyük olanlar.
• Kalp yetmezliği, kalp krizi veya felç öyküsü olanlar.
• Aşırı kilolu (vücut kitle indeksi (VKİ) 25'in üzerinde) veya obez (VKİ 30'un üzerinde) olanlar.
• Hamile olanlar veya son 6 hafta içinde doğum yapmış olanlar.
• Kol veya bacak aracılığıyla merkezi venöz kateter almış olanlar.

Bu risk faktörlerinden herhangi birine sahipseniz ve kan pıhtısı geçirdiyseniz, pulmoner emboli riskinizi azaltmak için doktorunuzla konuşun.

Pulmoner emboliye bağlı komplikasyonlar nelerdir?

Pulmoner emboli şu komplikasyonlara yol açabilir:

• Siyanoz (maviye çalan cilt).
• Kalp krizi.
• Felç.
• Pulmoner hipertansiyon.
• Şok.
• Pulmoner infarktüs (akciğer dokusu ölümü).

Pulmoner Emboli Teşhisi

Pulmoner emboli nasıl teşhis edilir?

Bir uzman, semptomlarınızı ve risk faktörlerinizi gözden geçirdikten sonra teşhisi doğrulamak için çeşitli testler isteyebilir:

• Kan testleri: Pıhtı oluşumunu tespit etmeye yardımcı olan D-dimer testi dahil.
• BT anjiyogramı: Akciğerlerdeki kan damarlarının ayrıntılı görüntülerini sağlayan özel bir BT taraması.
• Bacak ultrasonu: Derin ven trombozu (DVT) olup olmadığını kontrol eder, çünkü bacaklardaki bir pıhtı akciğerlere geçerek pulmoner emboliye neden olabilir.
• VQ taraması: Akciğerlerdeki pıhtıları tespit etmek için kullanılan nükleer bir tarama, CT taraması yapılamadığında kullanılır.
• Nabız oksimetresi: Parmak ucunuza takılarak kanınızdaki oksijen seviyelerini izler.
• Ekokardiyogram: Kalbinizin fonksiyonlarını ve olası sorunları inceleyen bir test.

Diğer testler de istenebilir:

• Pulmoner anjiyogram: Akciğer damarlarının detaylı görüntülenmesi.
• Göğüs röntgeni: Akciğerlerdeki sorunları tespit etmek için yapılan bir test.

Pulmoner Emboli Tedavisi

Pulmoner emboli nasıl tedavi edilir?

Uzmanlar, pulmoner emboliyi (PE) genellikle hastanede tedavi ederler, burada durumunuzu yakından izleyebilirler. Tedavi süresi ve hastanede kalma süreniz, pıhtının şiddetine bağlı olarak değişebilir. Bazı kişiler, geceyi hastanede geçirmeyebilir.

Pulmoner embolinin ana tedavisi, antikoagülan (kan sulandırıcı) ilaçlardır.

Pıhtınızın şiddetine ve kalp gibi diğer organlarınıza etkilerine bağlı olarak, trombolitik tedavi, cerrahi müdahale veya pulmoner arterlerdeki kan akışını iyileştirmeye yönelik girişimsel prosedürler de uygulanabilir.

Antikoagülan ilaçlar

Çoğu durumda, tedavi antikoagülan ilaçlarla yapılır. Antikoagülanlar, kanınızın pıhtılaşma yeteneğini azaltarak gelecekteki kan pıhtılarını önler.

Herhangi bir ilaçta olduğu gibi, antikoagülanınızı nasıl ve ne zaman almanız gerektiğini anlamak ve uzmanınızın yönergelerini takip etmek önemlidir.

Teşhisinize göre, kullanmanız gereken ilaç türü, ne kadar süreyle almanız gerektiği ve takip izlemesi için ihtiyaç duyacağınız testler belirlenecektir. Tüm takip randevularınızı ve laboratuvar testlerinizi aksatmadan yapmalısınız, böylece uzmanınız ilaca verdiğiniz yanıtı izleyebilir.

Antikoagülan alırken, kanınızın ne kadar hızlı pıhtılaştığını görmek için sık sık kan testleri (protrombin zamanı testi) yapılabilir. Bu, uzmanınızın doğru dozu aldığınızı bilmesine yardımcı olur.

Kompressiyon çorapları

Kompresyon çorapları (destek çorapları), bacaklarınızdaki kan akışını iyileştirir. Derin ven trombozu olan kişiler bu çorapları sıklıkla kullanır. Uzmanınızın önerdiği şekilde kullanmalısınız. Çoraplar genellikle diz altı uzunluğunda olup, kanın bacaklarınızda birikmesini önlemek için bacaklarınıza baskı uygular.

Kompresyon çoraplarını nasıl kullanmanız gerektiği, ne kadar süreyle giymeniz gerektiği ve nasıl bakım yapmanız gerektiği konusunda uzmanınızla konuşun. Çorapları talimatlara göre yıkamak, hasar görmelerini önlemek için önemlidir.

Prosedürler

Eğer pulmoner emboli hayatı tehdit ediyorsa veya diğer tedaviler etkili olmuyorsa, uzmanınız pıhtıyı pulmoner arterinizden çıkarmak için cerrahi veya kateter kullanmayı önerebilir. Trombolitik tedavi başka bir seçenektir. Uzmanınız ayrıca, vücudunuzun en büyük damarına bir filtre yerleştirilen girişimsel bir prosedür önerebilir. Vena kava filtresi, pıhtıların akciğerlere girmeden önce onları tutar.

Trombolitik tedavi

Trombolitik ilaçlar (“pıhtı çözücüler”), doku plazminojen aktivatörü (TPA) dahil, pıhtıyı çözer. Trombolitik tedavi daima acil servis veya yoğun bakım ünitesinde yapılır, burada uzmanınız sizi izleyebilir. Pulmoner emboliniz nedeniyle düşük tansiyon veya dengesiz bir durum gibi özel bir durumunuz varsa bu tür ilaçlar alabilirsiniz.

Tedavi komplikasyonları/yan etkileri

Tedavi sırasında kanama, pulmoner emboli tedavisinin bir yan etkisi olabilir. Uzmanınız, durumunuza uygun bir şekilde antikoagülan veya trombolitik ilaçların dozunu verecektir. Hastanede kalmanız, uzmanınız durumunuzu izleyebilmesini sağlar.

Tedavi sonrası ne zaman kendimi daha iyi hissedeceğim?

Tedavi sonrası bir hafta içinde daha iyi hissetmelisiniz. Ancak pulmoner emboli tamamen geçmek için aylar veya yıllar sürebilir.

Kalbiniz, pulmoner emboli nedeniyle kan akışının kısıtlanması ve daha yüksek kan basıncı ile daha fazla çalışmak zorunda kalır. Bu nedenle, bazı kişiler kalp odalarından birinin normale dönmesi için birkaç ay daha sorun yaşayabilir. Bu durum, eskisi kadar fiziksel aktiviteyi kaldırmalarını zorlaştırabilir.

Pulmoner Emboli Önlemesi

Pulmoner emboli önlenebilir mi?

Evet, pulmoner emboli önlenebilir. Pulmoner emboliyi önlemek için bazı yöntemler şunlardır:

• Düzenli fiziksel aktivite yapmak: Eğer yürüyemiyorsanız, her saat başı birkaç dakika boyunca kollarınızı, bacaklarınızı ve ayaklarınızı hareket ettirin. Uzun süre oturmanız veya ayakta kalmanız gerekirse, kan akışını teşvik etmek için kompresyon çorapları giymelisiniz.
• Bol miktarda sıvı almak, ancak alkol ve kafeini sınırlamak.
• Tütün ürünleri kullanmamak.
• Bacakları çaprazlamaktan kaçınmak.
• Sıkı giysiler giymemek.
• Sağlıklı bir kiloya ulaşmak.
• Ayaklarınızı günde iki kez, 30 dakika süreyle yükseltmek.
• Risk faktörlerinizi azaltmak için uzmanınızla konuşmak, özellikle sizde veya ailenizde kan pıhtısı öyküsü varsa.
• Vena kava filtresi hakkında uzmanınızla konuşmak.

Pulmoner Emboli Prognozu

Pulmoner embolim varsa ne beklemeliyim?

Tedavi edilmezse, pulmoner emboli çok ciddi bir durumdur ve kalıcı hastalıklara veya ölüme yol açabilir. Bazı insanlar, pulmoner emboli olduktan sonra aniden veya birkaç saat içinde hayatını kaybeder. Bu, bir uzmanınızın teşhis koymadan önce olabilir.

Kalp veya akciğer hastalığı olan kişilerin pulmoner emboliden ölme riski daha yüksektir. Ancak, uzmanların geçmişe kıyasla daha iyi görüntüleme yöntemlerine sahip olması sayesinde, pulmoner emboli, bunları yaşayan kişilerin sadece %1 ila %3'ünde ölümle sonuçlanır.

Tedaviyle, prognozunuz (görünüm) pıhtının boyutuna, tıkanıklıkların varlığına ve genel sağlığınıza, kalbinizin kan pompalama yeteneğine bağlıdır.

Pulmoner emboli tamamen geçer mi?

Pulmoner embolinin tamamen geçmesi aylar veya yıllar sürebilir. Kronik tromboembolik pulmoner hipertansiyon (CTEPH), devam eden ve yeniden oluşan pulmoner embolilerin kronik bir belirtisidir.

Doktora Ne Zaman Başvurmalı

Ne zaman doktorunuzla görüşmelisiniz?

Takip randevularınız için doktorunuzla görüşmelisiniz. Kan sulandırıcı kullanıyorsanız, aşağıdaki durumları gözlemlerseniz doktorunuzla iletişime geçin:

• Siyah dışkı,
• Şiddetli baş ağrısı,
• Büyüyen bir morluk.

Doktorify'dan Bir Not

Bir pulmoner emboliyi atlattıktan sonra, hayatınızın eski haline dönmediğini fark edebilirsiniz. Zor bir süreçten geçtiğinizi kabul etmekte bir sakınca yoktur. İnsanlar, tekrar olmasından korkmanızın nedenini anlamayabilir. Korkularınızı bir destek grubu veya bir danışmanla paylaşmak faydalı olabilir. Korkularınızla mücadele etmek için, uzmanınızın önerilerini takip etmeye devam edin. Bu, size reçete edilen ilaçları almayı da içerir.

Okuyucu Paylaşımı

Bu bölüm, konuyla ilgili gerçek yaşam deneyimlerine dair hikayelere ayrılmıştır. Eğer sizin de bu konuda paylaşmak istediğiniz bir hikayeniz varsa, lütfen bizimle iletişime geçerek hikayenizi paylaşın. Bu, içeriğimize zenginlik katar ve daha fazla insanın hikayenizi okumasına olanak tanır.

''Merhaba ben Ahmet, bugün sizlere hayatımda büyük bir dönüm noktası olan "Akciğer Pıhtısı" deneyimimi paylaşmak istiyorum. Bu hastalık, başlangıçta basit bir rahatsızlık gibi görünse de hayatımı derinden etkileyen bir süreç haline geldi. Sağlık her zaman önemli olmuştur, ancak bu olay bana vücudumu ne kadar önemsemem gerektiğini bir kez daha hatırlattı.

Akciğer pıhtısı, ilk başta aniden ve beklenmedik bir şekilde kendini gösterdi. Bir sabah, spor yaptıktan sonra aniden nefes almakta zorlandığımı fark ettim. Göğsümde baskı hissi ve hızla artan yorgunluk, bir şeylerin yanlış gittiğinin işaretleriydi. Başlangıçta, fazla yorulmuş olabileceğimi düşündüm, ama bu semptomlar bir gün boyunca devam etti. Hızla bir hastaneye gitmek zorunda kaldım ve yapılan tetkikler sonucunda akciğerlerimde pıhtı olduğunu öğrendim.

Akciğer pıhtısı teşhisini duyduğumda, ilk başta şok oldum. Bu kadar ciddi bir durumun, basit bir egzersiz sonrası ortaya çıkması beni fazlasıyla endişelendirdi. Fiziksel olarak nefes almakta zorlanmak ve sürekli bir halsizlik hali, beni hem bedensel hem de ruhsal olarak çok yıprattı. Duygusal olarak da büyük bir boşluk hissettim; hayatımı sürekli bir hastalıkla geçirecek miydim? Bu düşüncelerle başa çıkmak, çok zordu.

Teşhisim, bir dizi kan testi ve görüntüleme sonucunda kesinleşti. Akciğer pıhtısı, halk arasında "pulmoner emboli" olarak da bilinir. Bu hastalık, kan pıhtılarının akciğere ulaşarak kan akışını engellemesi sonucu ortaya çıkar. Doktorum, bu durumun genellikle uzun süre hareketsiz kalma veya damar tıkanıklığı ile bağlantılı olduğunu söyledi. Teşhis sonrası, bir an için hayatımın ne kadar kırılgan olduğunu fark ettim.

Tedavi sürecim, kan sulandırıcı ilaçlarla başladı. İlk başta korkutucu ve yan etkilerinden endişeliydim, ancak zamanla bu ilaçların pıhtıyı çözmeye yardımcı olduğunu öğrendim. Tedavi sürecinde doktorumun önerdiği yaşam tarzı değişiklikleri ve düzenli kontrollerle sağlığımda önemli bir iyileşme oldu. Aynı zamanda daha sağlıklı bir yaşam için sigara içmeyi bıraktım ve düzenli egzersiz yapmaya başladım. Ancak bazı ilaçlar, mide bulantısına neden oldu ve bu da benim için zorlayıcı bir durumdu.

Tedavi sürecimde, sağlıkla ilgili okuduğum birkaç makale ve tıbbi kitap oldukça faydalı oldu. Ayrıca, pulmoner emboli ile ilgili çeşitli çevrimiçi destek grupları, hastalığı daha iyi anlamama yardımcı oldu. Bu gruplarda deneyimlerimi paylaşmak, yalnız olmadığımı hissettirdi ve başkalarının yaşadıklarını dinlemek bana büyük bir moral kaynağı oldu.

Bu süreç bana vücudumu dinlemenin önemini öğretti. Sağlık sorunları ne kadar küçük görünse de, zamanında müdahale edilmezse daha büyük sorunlara yol açabilir. Ayrıca, stres ve aşırı yorgunluk gibi faktörlerin vücudu olumsuz etkileyebileceğini öğrendim. Sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmek, bu tür hastalıklarla mücadelede oldukça faydalı.''

Sık Sorulan Sorular

Akciğer embolisi ölüm riski var mıdır?

Evet, akciğer embolisi, hayati tehlikesi yüksek bir hastalıktır ve ölüm riski taşır.

• Akciğer embolisi, genellikle toplardamar pıhtılarının akciğerlere gitmesiyle meydana gelir.
• Eğer tedavi edilmezse, kan akışını engelleyerek kalp ve akciğerlerde ciddi hasara yol açabilir.
• Tedavi için kullanılan kan sulandırıcı ilaçlar düzenli olarak alınmalıdır, aksi takdirde pıhtılaşma devam edebilir.

Akciğer embolisi kimlerde görülür?

Akciğer embolisi genellikle aşağıdaki risk gruplarında daha sık görülür:

1. 40 yaş üstü bireyler: Yaş ilerledikçe damar pıhtılaşma riski artar.
2. Kol ven trombozu: Toplardamarlarda pıhtı oluşumu, akciğer embolisine yol açabilir.
3. Kanser hastaları: Kanser tedavisi, pıhtılaşma eğilimini artırabilir.
4. Trombofili: Doğuştan gelen pıhtılaşma eğilimi olan bireyler.
5. Hastanede yatan kişiler: Santral damar kateteri takılan kişilerde pıhtılaşma riski artar.

Akciğer embolisi kaç gün sürer?

Akciğer embolisinin süresi, tedaviye ve hastanın durumuna bağlı olarak değişir:

• Tedavi süresi: Derin ven trombozuna bağlı akciğer embolisinde tedavi genellikle 3 ila 6 ay sürebilir.
• İleri vakalarda: Daha önce kan pıhtılaşması yaşayan bireylerde tedavi süresi daha uzun olabilir ve ilaç kullanımı gerektiğinde birkaç yıl sürebilir.

Sağlıkla ilgili herhangi bir sorunuz var mı? Sağlıkla ilgili sorularınızı 7/24 hizmet veren yapay zeka destekli sağlık asistanına sorabilir veya topluluk forumunda paylaşabilirsiniz.