Dermatit, ciltte iltihaplanmaya neden olan durumlar için genel bir terimdir. Örnekler arasında atopik dermatit (egzama), kontakt dermatit ve seboreik dermatit (kepek) bulunur. Bu durumlar, kırmızı döküntüler, kuru cilt ve kaşıntı gibi belirtilere yol açar. Dermatitiniz, düzenli bir dermatolog tarafından yönetilebilir.
“Dermatit” terimi, genetik, aşırı aktif bir bağışıklık sistemi, enfeksiyonlar, alerjiler, tahriş edici maddeler ve daha fazlası nedeniyle oluşan çeşitli cilt tahrişlerini ve döküntüleri tanımlamak için kullanılan bir kelimedir. Yaygın belirtiler arasında kuru cilt, kızarıklık ve kaşıntı bulunur.
“Dermatit” kelimesinde, “derm” “cilt” anlamına gelir ve “itis” “iltihap” anlamına gelir. Kelimenin tamamı “cilt iltihabı” anlamına gelir. Döküntüler hafiften şiddetliye kadar değişebilir ve nedenine bağlı olarak çeşitli problemlere yol açabilir.
Dermatit vücudunuza ciddi bir zarar vermez. Bulaşıcı değildir ve cildinizin temiz olmadığı veya enfekte olduğu anlamına gelmez. Belirtilerinizi yönetmek için tedavi yöntemleri ve ilaçlar mevcuttur.
Dermatit türleri şunları içerir, ancak bunlarla sınırlı değildir:
Genç yaşlı demeden herkes dermatit olabilir. Bazı örnekler şunları içerir:
Atopik dermatit risk faktörleri:
Kontakt dermatit risk faktörleri:
Periorifikial dermatit risk faktörleri:
Dyshidrotik dermatit risk faktörleri:
Kaşıntı ve kızarıklık genellikle dermatit'in ilk belirtileridir.
Dermatit'in yeri, türüne bağlıdır. Örneğin, atopik dermatit cildinizin herhangi bir yerinde görünebilir. Ancak, ergenlerde ve yetişkinlerde, genellikle ellerde, iç dirseklerde, boyunda, dizlerde, ayak bileklerinde, ayaklarda ve göz çevresinde görülür. Seboreik dermatit ve beşik kapağı genellikle saç derisinde, yüzde ve kulaklarda görülür. Periorifikiyal dermatit, gözler, ağız, burun delikleri ve bazen genital bölge çevresinde bulunur.
Bazı dermatit türleri çok yaygınken, diğerleri daha az yaygındır. Atopik dermatit, yetişkinlerin yüzde iki ila üçünü ve çocukların yüzde 25'ini etkiler. Kontakt dermatit, insanların yüzde 15 ila 20'sinde yaşamlarının bir noktasında ortaya çıkar.
Hiçbir dermatit türü bulaşıcı değildir.
Sedef hastalığı ve dermatit özellikle seboreik dermatit benzer görünebilir. Her ikisi de kırmızı deri yamaları ve bu kızarıklıkların üstünde ve etrafında pullarla görülür. Ancak, sedef hastalığında pullar genellikle daha kalındır ve bu pulların kenarları belirgindir.
Seboreik dermatit ve sedef hastalığı, “sebopsoriasis” adı verilen bir durumda örtüşür. Bu, her ikisinin de belirtilerine sahip olduğunuz zamandır.
Hangi tür cilt durumuna sahip olduğunuzla ilgili sorularınızı sağlık uzmanınıza danışın. Aynı anda birden fazla cilt durumuna sahip olabilirsiniz. Birinin tedavileri diğerine işe yaramayabilir.
Egzama aslında bir dermatit türüdür. Aynı zamanda atopik dermatit olarak da bilinir.
Rozasea, dermatit gibi görünen kırmızı cilde neden olabilir. Ancak, rozasea ayrıca sivilcelere de neden olabilir ve kızarıklık genellikle alın, burun, çene ve yanaklarda bulunur. Cildinizin dermatit, rozasea veya başka bir şey olup olmadığını belirlemek için sağlık uzmanınıza gösterin.
Dermatit bazı insanlar için ağrılı olabilir. Semptomlar, dermatit türüne bağlı olarak farklılık gösterebilir.
Bazı insanlar yanma hissi hisseder. Diğerleri kaşıntı veya hem kaşıntı hem de yanma hissi hisseder. Hisler kişiden kişiye ve türden türe değişir.
Dermatit türüne bağlı olarak birçok nedeni vardır. Çoğu zaman, dermatitin kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak, aşağıdaki faktörler yaygın nedenlerdir:
Dermatit teşhisi için sağlık uzmanınız cildinizi yakından inceleyecektir. Kızarıklık, kuruluk, pullanma ve diğer klasik dermatit belirtilerini arayacaklardır. Ayrıca, yaşadığınız semptomlar hakkında sorular soracaklardır: Kaşıntı hissediyor musunuz? Cildiniz yanıyor gibi mi hissediyor? Cildiniz kuru mu? Cildinizi tahriş edebilecek herhangi bir maddeyle temas ettiniz mi?
Genellikle sağlık uzmanınız cildinizi inceleyerek dermatiti teşhis edebilir. Ancak, şüphe duyulduğunda aşağıdaki testleri yapabilirler:
Tedavi türü dermatitin türüne ve bulunduğu yere bağlıdır. İlk adım, dermatiti tetikleyen şeylerden kaçınmaktır. Bu stres, bir kimyasal madde, tütün dumanı ve/veya dermatitinizi kötüleştiren çeşitli tahriş ediciler olabilir. İkinci adım, kendi başınıza deneyebileceğiniz çözümlerdir. Üçüncü adım, sağlık uzmanınız tarafından reçete edilen ilaçlardır.
Evde uygulayabileceğiniz bazı tedaviler mevcuttur, ancak bunları yalnızca sağlık uzmanınızın talimatları ve izniyle yapmalısınız:
Denetim olmadan evde uygulayabileceğiniz diğer tedaviler şunlardır:
Hiçbir tedavi, dermatit belirtilerini %100 oranında ortadan kaldırmayı iddia edemez. Tedaviler, belirtileri farklı derecelerde başarılı bir şekilde yönetir. Size en uygun tedaviler hakkında sağlık uzmanınızla konuşun.
Eğer normal sağlık uzmanınız dermatitinizle ilgili yardımcı olamıyorsa, evet. Dermatologlar cilt hastalıklarında uzmanlaşmıştır.
İyileşme süresi, dermatitin türüne ve aldığınız tedaviye bağlıdır. Tedavi ile bile iyileşme birkaç hafta veya ay sürebilir. Atopik dermatit yaşam boyu sürebilir, ancak tedavi ile belirtileri azaltabilirsiniz.
Cildinizi çok fazla ve çok sert kaşırsanız, yara izleri bırakabilirsiniz.
Dermatitinizin tetikleyicilerinden kaçınmak için elinizden geleni yapın. Bu, duyarlı veya alerjik olduğunuz yiyecekler, cildinizi tahriş eden kimyasallar ve/veya aynı etkiyi yaratan sabunlar olabilir. Cildinizi düzenli olarak nemlendirin. Aşırı ısınmaktan kaçının. Havayı çok kuru tutmamak için bir nemlendirici kullanın. Kaşımamaya çalışın. Stresinizi azaltın.
Yiyecek alerjileriniz varsa, bu yiyeceklerden kaçınmanızın nedenlerinden biri, dermatite neden olabilir veya kötüleştirebilir. Dermatitis herpetiformis olan kişilerin %25'e kadarı çölyak hastalığına sahiptir, yani glutene duyarlıdır. Yaygın alerji örnekleri arasında fıstık, süt ürünleri, yumurta, şeker ve alkol bulunur. Ne yediğinize dikkat edin. Eğer dermatitiniz belirli bir yiyecekten sonra alevleniyorsa, alerjiniz olabilir.
Diyet değişikliklerinizi sağlık uzmanınızla tartışın. Ayrıca bir diyetisyene başvurmak da yardımcı olabilir. Diyetisyenler, yeni yemek planları oluşturmanıza yardımcı olabilir.
Dermatit yaşam boyu sürebilir. Bebeklik döneminde başlayıp yetişkinliğe kadar devam edebilir. Ergenlik yıllarında başlayıp genç yetişkinlik döneminde kaybolabilir. Her olasılık kişiye ve sahip olduğu dermatit türüne bağlıdır.
Dermatit ile birlikte gelen komplikasyonlar vardır. Aşağıdakiler tüm türlere ve tüm kişilere uygulanmaz, ancak yaygındır:
Dermatit belirtileri genellikle rahatsız edici olabilir ve zamanla kötüleşebilir. İşte dermatit belirtilerinizle ilgili doktorunuza başvurmanız gereken durumlar:
Belirtiler İlk Kez Görüldüğünde: Eğer cildinizde aniden ortaya çıkan, alışılmadık veya şiddetli bir döküntü varsa, erken teşhis ve tedavi için hemen doktora başvurmalısınız.
Tedaviye Yanıt Almıyorsanız: Evde uyguladığınız tedavi yöntemlerine rağmen belirtilerinizde bir iyileşme görmüyorsanız veya durumunuz kötüleşiyorsa, bir dermatolog ile görüşmek önemlidir.
Şiddetli Kaşıntı ve Ağrı: Cildinizde şiddetli kaşıntı veya ağrı varsa ve bu, uyku düzeninizi veya günlük yaşantınızı etkiliyorsa, bir sağlık uzmanına başvurmanız gerekir.
Enfeksiyon Belirtileri: Cildinizde iltihap, kızarıklık, akıntı veya yara varsa, bu belirtiler bir enfeksiyonun işareti olabilir ve tedavi edilmesi gereklidir.
İlaç Yan Etkileri: Dermatiti tedavi etmek için kullandığınız ilaçların yan etkileri ortaya çıkıyorsa veya mevcut belirtilerinizde yeni değişiklikler gözlemleniyorsa, doktorunuzun rehberliği önemlidir.
Yaşam Kalitesinin Etkilenmesi: Belirtileriniz yaşam kalitenizi ciddi şekilde etkiliyorsa, örneğin sosyal hayatınızı, iş performansınızı veya uyku düzeninizi bozuyorsa, profesyonel bir yardım alınmalıdır.
Daha Ciddi Durumların Belirtileri: Dermatit belirtileriniz cildinizde genişleyen, kalıcı hale gelen veya farklı bir hastalığı işaret edebilecek şekilde değişiyorsa, doktorunuz bu durumu değerlendirmelidir.
Dermatitinizi yönetmek ve uygun tedavi yöntemlerini uygulamak için erken başvuru ve teşhiş, semptomlarınızın kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir ve daha büyük sorunların önüne geçebilir.
Dermatit tedavisi genellikle kişiselleştirilmiş bir yaklaşım gerektirir ve tedavi sürecinde sağlık uzmanınızın rehberliği çok önemlidir. Belirtilerinizin yönetilmesi, tedavi planınıza uyum sağlamak ve uygun yaşam tarzı değişikliklerini benimsemek, dermatit ile başa çıkmanıza yardımcı olacaktır.
Bu bölüm, konuyla ilgili gerçek yaşam deneyimlerine dair hikayelere ayrılmıştır. Eğer sizin de bu konuda paylaşmak istediğiniz bir hikayeniz varsa, lütfen bizimle iletişime geçerek hikayenizi paylaşın. Bu, içeriğimize zenginlik katar ve daha fazla insanın hikayenizi okumasına olanak tanır.
''Merhaba, ben Ayça. Bugün sizlere cildimde yaşadığım dermatit deneyimimi anlatmak istiyorum. Dermatit, yani cilt iltihabı, benim hayatımda büyük bir değişime yol açtı ve bu süreçte öğrendiğim birçok şey var.
Dermatit hastalığı, hayatımda beklenmedik bir şekilde belirdi. İlk olarak cildimde kaşıntı ve kızarıklıklar fark ettim, özellikle de soğuk havalarda durum daha da kötüleşti. Bu semptomlar başlangıçta hafifti, ama zamanla kaşıntı ve döküntüler giderek yaygınlaştı ve cildimde kuruluk ve çatlamalar oluştu. Bu durum, günlük yaşamımı önemli ölçüde etkiledi.
Duygusal olarak, dermatit ile mücadele etmek zorlayıcıydı. Özellikle sosyal ortamlarda rahatsız edici görünümüm ve sürekli kaşıntı yüzünden kendimi sık sık huzursuz ve çekingen hissettim. Fiziksel olarak da, sürekli cilt problemleriyle başa çıkmak zorlayıcıydı, çünkü cildimdeki bu değişiklikler beni rahatsız ediyordu.
Sonunda, bir dermatolog tarafından dermatit teşhisi konuldu. Teşhis sürecinde biraz şaşkın ve endişeliydim, ama doktorum bu durumu iyi bir şekilde açıkladı ve tedavi seçenekleri hakkında bilgi verdi.
Tedavi sürecinde, çeşitli kremler ve ilaçlar denedim. En başta kortikosteroid kremler kullandım ve cildimde kısa vadeli bir iyileşme sağladı. Ancak, uzun vadede cildimde daha doğal ve kalıcı bir iyileşme için yaşam tarzı değişiklikleri yapmam gerekti. Özellikle, cildimi nemli tutmak için düzenli olarak nemlendirici kullandım ve beslenmeme dikkat ettim. Stres yönetimi ve sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri, cildimin genel durumunu iyileştirmeye yardımcı oldu.
Bu deneyimden çıkardığım dersler, cildimize ne kadar dikkat etmemiz gerektiğini ve stresin cilt sağlığını etkileyebileceğini anlamak oldu. Ayrıca, cilt sorunlarıyla başa çıkarken sabırlı ve iyimser olmak gerektiğini öğrendim.''
Dermatit, ciltte iltihap ve tahriş ile kendini gösteren bir rahatsızlıktır ve çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Çevresel faktörler, dermatit gelişiminde önemli bir rol oynayabilir; soğuk hava, kuru hava, rüzgar ve güneş yanığı gibi etmenler ciltte tahrişe neden olabilir. Ayrıca, genetik yatkınlık da dermatit türlerinin ortaya çıkmasında etkili olabilir; örneğin, atopik dermatit ailevi bir yatkınlık gösterebilir.
Stres de cilt sağlığı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir; stres, immün sistemde değişikliklere yol açarak dermatit semptomlarını kötüleştirebilir. Bu nedenlerle, dermatit tedavisinde hem çevresel hem de bireysel faktörlerin dikkate alınması gerekmektedir.
Dermatit belirtileri, reaksiyona neden olan maddeyle temas kesildikten sonra genellikle 2-4 hafta içinde kaybolur. Ancak, tedavi süreci daha hızlı ve etkili olabilir.
Özellikle kontakt dermatit tedavisinde doktor önerisiyle kullanılan çeşitli tıbbi tedavi yöntemleri mevcuttur. Bu yöntemler arasında, steroid (kortizon) içerikli haplar, kremler ve merhemler, iltihap ve tahrişi azaltmak için etkili olabilir. Ayrıca, antihistaminik (antialerjik) ilaçlar da alerjik reaksiyonları kontrol altına almak ve kaşıntıyı hafifletmek için kullanılabilir.
Tedaviye başlamadan önce bir dermatolog ile görüşmek, uygun tedavi planının belirlenmesi açısından önemlidir.
Sağlıkla ilgili herhangi bir sorunuz var mı? Sağlıkla ilgili sorularınızı 7/24 hizmet veren yapay zeka destekli sağlık asistanına sorabilir veya topluluk forumunda paylaşabilirsiniz.