Uyuz hastalığı, tıp dilinde skabies olarak tanımlanan, bulaşıcı bir deri hastalığıdır. Bu hastalığın nedeni, gözle görülmesi zor olan 0,3 ile 0,5 mm boyutlarındaki sarcoptes scabiei von hominis adlı uyuz böceği olarak bilinen akardır. Bu akarın cilde girmesi sonucunda uyuz hastalığı ortaya çıkar.
Uyuz, Sarcoptes scabiei adı verilen küçük tünel kazan bir akarın neden olduğu kaşıntılı bir cilt döküntüsüdür. Akarın tünel kazıdığı bölgede şiddetli kaşıntı meydana gelir. Kaşıma ihtiyacı özellikle gece daha da artabilir.
Uyuz bulaşıcı bir hastalıktır ve aile içi yakın temas, çocuk bakım grupları, okul sınıfları, huzurevleri veya hapishaneler gibi yakın kişiden kişiye hızla yayılabilir. Uyuz böcekleri bu kadar kolay yayıldığı için sağlık hizmeti sağlayıcıları genellikle tüm aileyi veya yakın teması olan herkesi tedavi etmeyi önerirler.
Uyuz hastalığı kolayca tedavi edilebilir. İlaçlı cilt kremleri veya haplar, uyuzun neden olduğu akarları ve yumurtalarını öldürür. Ancak tedaviden sonra kaşıntı birçok hafta boyunca geçmeyebilir.
Uyuz hastalığı belirtileri şunları içerir:
Uyuz genellikle cilt kıvrımlarında bulunur. Ancak uyuz vücudun birçok bölgesinde görünebilir. Yetişkinlerde ve daha büyük çocuklarda, uyuz en sık olarak şu bölgelerde bulunur:
Bebeklerde ve küçük çocuklarda, uyuzun yaygın olarak görüldüğü tipik bölgeler genellikle şunlardır:
Daha önce uyuz hastalığı geçirdiyseniz, belirtiler maruz kalmanızın ardından birkaç gün içinde başlayabilir. Daha önce hiç uyuz hastalığı geçirmediyseniz, belirtilerin ortaya çıkması altı haftaya kadar sürebilir. Henüz herhangi bir belirtiniz olmasa bile hala uyuz bulaştırabilirsiniz.
Uyuz belirtileri, 2 yaşın altındaki bebeklerde ve küçük çocuklarda farklı şekillerde ortaya çıkabilir. İşte bu yaş grubundaki bebeklerde uyuz belirtilerini sıralayabilirim:
Uyuz paraziti olan Sarcoptes scabiei vajinaya transfer yoluyla bulaşır. El ve tırnaklar yoluyla kaşınan bölgelere dokunulduğunda kolayca bulaşabilir. Tedavide yerel kremler, oral ilaçlar ve partnerin de tedavi edilmesi gerekebilir. Belirtiler 1-2 hafta içinde başlar ve şiddetli kaşıntıya neden olur. Tanı için vajinal sürüntü örneği alınıp mikroskopta incelenebilir. Rahatsızlığınızın devam etmesi halinde bir kadın hastalıkları uzmanına başvurmanızda fayda var.
Uyuz, son derece bulaşıcı bir hastalıktır ve özellikle sonbahar ve kış aylarında daha yaygın olarak görülür. Uyuz kaynağı, halk arasında uyuz böceği olarak bilinen Sarcoptes scabiei von hominis akarlarıdır. Bu hastalık özellikle okullar, hastaneler, bakım evleri ve askeri tesisler gibi kalabalık ortamlarda daha sık görülür. Ayrıca, aile üyeleri arasında da kolayca bulaşabilir.
Uyuz hastalığının bulaşma şekilleri arasında cilt teması önemlidir. Bununla birlikte, ortak kullanılan yatak, çarşaf, havlu ve kıyafetler de hastalığın yayılmasına neden olabilir. Akarlar insan vücudu dışında da bir süre yaşayabilirler, bu nedenle temas olmasa bile bulaşma riski devam edebilir. Bu nedenle, kişisel hijyen önemli olsa da uyuz hastalığının kişisel hijyen ile doğrudan bir ilişkisi yoktur.
Uyuz böceği vücuda girdiğinde deri altında tüneller açar ve hızla çoğalır. Belirtiler genellikle 2 ila 6 hafta içinde ortaya çıkar, ancak bu süre içinde bulaşma hızlıca gerçekleşebilir. Daha önce uyuz hastalığı geçiren kişilerde belirtiler daha erken dönemde görülebilir.
Hayvanlardan insanlara uyuz bulaşma olasılığı olsa da, insandan insana bulaşan uyuzdan farklı olarak belirtiler hızla ortaya çıkar. Hayvanlardan insanlara geçen uyuz akarları deri içine giremez ve kısa sürede etkisiz hale gelir.
Bu nedenle, "Uyuz hastalığı neden olur?" sorusu için net bir cevap verilebilir. Uyuz hastalığı, cilt teması ve ortak kullanılan eşyalar aracılığıyla kolayca bulaşabilen bir hastalıktır.
Uyuz, minik sekiz bacaklı bir akar tarafından tetiklenir. Dişi akar cildin hemen altına tünel kazarak yumurtladığı bir alan oluşturur.
Yumurtalar açılır ve akar larvaları cildin yüzeyine doğru ilerler, burada olgunlaşırlar. Bu akarlar daha sonra cildin diğer bölgelerine veya başka kişilerin cildine yayılabilir. Kaşıntı, vücudun akarlarının, yumurtalarının ve atıklarının neden olduğu alerjik reaksiyon sonucu ortaya çıkar.
Ciltten cilde yakın temas ve daha az sıklıkla uyuz hastalığı olan bir kişiyle giysi veya yatak takımları paylaşımı, akarların yayılmasına neden olabilir.
Ev hayvanları insanlara uyuz hastalığını bulaştırmaz. Hayvanları etkileyen uyuz akarları insanlarda yaşamaz veya üremez.
Ancak, uyuz hastalığı olan bir hayvana temas etmek, akarın cildin altına girmesi durumunda kısa süreli kaşıntıya neden olabilir. Ancak birkaç gün içinde akar ölecektir. Bu nedenle tedavi gerekli değildir.
Çok fazla kaşınmak cildinizi yaralayabilir ve impetigo gibi bir enfeksiyona neden olabilir. Impetigo, cildin yüzeyinde görülen ve genellikle stafilokok bakterileri (staphylococci) veya bazen streptokok bakterileri (streptococci) tarafından tetiklenen bir enfeksiyondur.
Daha ciddi bir uyuz türü olan kabuklu uyuz, belirli kişileri etkileyebilir, bunlar:
Genellikle, uyuz hastalığı olan bir kişide yaklaşık 10 ila 15 akar bulunur. Ancak kabuklu uyuz hastası bir kişinin milyonlarca akarı olabilir. Yine de kaşıntı oluşmayabilir veya hafif olabilir.
Uyuzun tekrarlamasını önlemek ve akarların başka kişilere yayılmasını engellemek için şu adımları atın:
Uyuzu teşhis etmek için sağlık hizmeti sağlayıcınız cildinizi akar belirtileri açısından inceler. Sağlayıcınız ayrıca cildinizden bir örnek alarak mikroskop altında incelemek için kullanabilir. Bu, sağlayıcınıza akar veya yumurtaların varlığını görmesine olanak tanır.
Uyuz tedavisi, ilaçlı bir krem veya hapla akarları ve yumurtaları öldürmeyi içerir. Reçete olmadan herhangi bir tedavi mevcut değildir. Reçete ile birkaç krem ve losyon mevcuttur.
Sağlık hizmeti sağlayıcınız muhtemelen tedaviyi boynunuzdan aşağıya kadar tüm vücudunuza uygulamanızı isteyecektir. En az 8 ila 14 saat boyunca üzerinizde bırakmanız gerekecektir. Bazen losyonu iki kez uygulamanız gerekebilir. Yeni belirtiler ortaya çıkarsa daha fazla tedavi gerekebilir.
Uyuz hastalığı kolayca yayıldığı için sağlık hizmeti sağlayıcınız muhtemelen tüm ev halkı üyelerinin ve diğer yakın temaslıların tedavi edilmesini önerir, hatta onlarda uyuz belirtileri yoksa bile.
Uyuz tedavisi genellikle şunları içerir:
Bu ilaçlar akarları hızla öldürse de, kaşıntı birçok hafta boyunca geçmeyebilir.
Sağlık hizmeti sağlayıcılar, bu ilaçlardan rahatlama sağlamayan veya kullanamayan kişiler için diğer cilt bakım tedavileri önerebilir.
Uyuz tedavisi sonrası cildiniz birkaç hafta boyunca hala kaşınabilir. Ağızdan alınan alerji hapları veya reçetesiz satılan cilt kremleri, örneğin calamine losyonu gibi, kaşıntıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.
Uyuz hastalığından korunmak, sağlığınızı önemseyen bir yaklaşımın bir parçasıdır. Bu bulaşıcı hastalığın etkilerini azaltmak ve yayılmasını engellemek için alabileceğiniz etkili adımlar bulunmaktadır. Uyuz hastalığına karşı alınan önlemler, hem kişisel sağlığınızı hem de toplum sağlığını olumlu yönde etkiler.
Uyuz hastalığı belirtileriniz varsa sağlık hizmeti sağlayıcınızla konuşun.
Dermatit veya egzama gibi birçok cilt sorunu da ciltte kaşıntı ve küçük kabarıklıklara neden olabilir. Sağlık hizmeti sağlayıcınız belirtilerinizin kesin nedenini bulabilir ve böylece doğru tedaviyi alabilirsiniz. Antihistaminler veya reçetesiz losyonlar kaşıntıyı hafifletebilir. Ancak akarları veya yumurtalarını yok etmezler.
Eğer siz veya çocuğunuzda uyuz hastalığı belirtileri varsa, sağlık hizmeti ekibinizden bir üyesiyle randevu alın.
Randevunuz için hazırlık yapmanıza yardımcı olacak bazı bilgiler aşağıda yer almaktadır.
Randevunuzdan önce yapmanız gerekenler
Sağlayıcınıza uyuz hastalığıyla ilgili sormak isteyebileceğiniz bazı temel sorular aşağıda yer almaktadır.
Sağlık hizmeti sağlayıcınız muhtemelen size birkaç soru soracaktır. Bu sorulara önceden hazırlık yapmak, randevunuzdan en iyi şekilde yararlanmanıza yardımcı olabilir. Sağlayıcınız şunları sorabilir:
Randevunuzdan önce, kaşıntıyı azaltmaya yardımcı olmak için evde ve reçetesiz çözümleri deneyin. Alerji hapları ve calamine losyonu bir miktar rahatlama sağlayabilir. Sağlık hizmeti sağlayıcınıza hangi reçetesiz ilaçların ve losyonların çocuğunuz için güvenli olduğunu sorun.
Uyuz hastalığı, cildin altına gömülen minik sekiz bacaklı bir akar olan Sarcoptes scabiei tarafından neden olan şiddetli kaşıntılı bir cilt döküntüsüdür. Uyuz akarı cildin altına tüneller kazarak yumurtlar ve bu tünellerde hareket eder. Bu rahatsızlık genellikle özellikle geceleyin daha şiddetli olan yoğun kaşıntıya neden olur.
Uyuz, yakın kişisel temas yoluyla hızla yayılabilir ve aile içinde, okul sınıflarında, bakım gruplarında veya hapishanelerde kolaylıkla bulaşabilir. Bu nedenle, hastalığın yayılmasını engellemek ve tedavi etmek için genellikle tüm aile bireyleri ve yakın temaslı kişiler tedavi edilmelidir.
Uyuz hastalığı tedavisi, uyuz akarını ve yumurtalarını öldüren ilaçlı cilt kremleri veya haplar kullanılarak gerçekleştirilir. Ancak tedavi sonrası kaşıntı birkaç hafta boyunca devam edebilir. Bu süreçte kaşıntıyı hafifletmek için antihistamin ilaçlar veya reçetesiz olarak temin edilebilecek calamine losyon gibi ürünler kullanılabilir.
Uyuz hastalığına karşı dikkatli olmak, hızlı tedavi ve uygun önlemler almak önemlidir. Tedavi edilmezse, ciltte kabuklu uyuz denilen daha şiddetli bir form ortaya çıkabilir. Uyuz hastalığı belirtileri ve tedavisi hakkında bilgi sahibi olarak, hastalığın etkilerini en aza indirmek mümkündür.
Bu bölüm, konuyla ilgili gerçek yaşam deneyimlerine dair hikayelere ayrılmıştır. Eğer sizin de bu konuda paylaşmak istediğiniz bir hikayeniz varsa, lütfen bizimle iletişime geçerek hikayenizi paylaşın. Bu, içeriğimize zenginlik katar ve daha fazla insanın hikayenizi okumasına olanak tanır.
"Uyuz hastalığına dair yaşadığım kurgusal bir deneyimi sizlerle paylaşmak istiyorum. Uyuzun başlangıcından tedaviye kadar geçen bu süreç, benim için oldukça öğretici ve duygusal bir deneyimdi.
Uyuz hastalığına yakalanmıştım ve başlangıçta ciltteki kaşıntı ve kızarıklık gibi belirtilerle başa çıkmaya çalıştım. Uzun süre bu semptomları görmezden geldim, ta ki uyuzun ilerlediğini ve cildimdeki sorunların daha da kötüleştiğini fark edene kadar. Bu noktada endişelerim arttı ve doktora gitme kararı aldım.
Doktora gittiğimde, uyuzun tanısı konduğunda karmaşık duygular yaşadım. İlk başta bu durumu kabullenmekte zorlandım ve bunun benim için nasıl bir etki yaratacağını düşünmeye başladım. Fiziksel rahatsızlıkla birlikte, bu durumun psikolojik etkileri de vardı. Kendimi izole hissettim ve bu süreçte duygusal olarak zorlandım.
Tedavi sürecimde, doktorumun önerileri ve ilaçlarla birlikte evde yapabileceğim bazı önlemlerle uyuzla mücadele ettim. Zamanla semptomlarım azalmaya başladı ve iyileşmeye başladım. Bu süreçte ailem ve arkadaşlarım büyük bir destek sağladılar. Onların desteği olmasaydı, bu süreci atlatmak daha da zor olurdu.
Ayrıca, bu süreçte bana yardımcı olan kaynakları da buldum. İnternet üzerindeki güvenilir siteler ve destek grupları, beni daha fazla bilgi edinmeme ve bu durumu daha iyi anlamama yardımcı oldu.
Bu deneyimden çıkardığım en önemli ders, sağlık sorunlarıyla başa çıkmak için sabır ve destek sisteminin ne kadar önemli olduğudur. Ayrıca, sağlıkla ilgili herhangi bir sorunla karşılaşıldığında, hemen bir uzmandan yardım almanın önemini vurgulamak istiyorum.
Sonuç olarak, uyuz hastalığıyla başa çıkmak benim için zorlu bir deneyimdi, ancak bu süreçte öğrendiklerim ve aldığım destek, beni daha güçlü bir insan haline getirdi. Sağlık sorunlarıyla karşılaşan herkese, bu tür deneyimleri paylaşmanın ve destek aramanın önemini hatırlatmak istiyorum." – Selim Kurt
Uyuz hastalığının ilk belirtileri, cildin üst katmanında yerleşen sarcoptes scabiei von hominis akarıyla başlar. Bu akar, halk arasında uyuz böceği olarak bilinir ve cildin yüzeyinde görünmeye başlar. Zamanla deri altına ilerleyerek şiddetli kaşıntıya neden olur. Tedavi edilmezse, bu kaşıntılar döküntü ve yaraların oluşmasına yol açabilir. Sağlığınızı korumak için uyuz hastalığının gelişimini iyi anlamak önemlidir.
Uyuz ve egzema, ikisi de kaşıntılı kırmızı döküntülerin ortaya çıkardığı cilt sorunlarıdır. Ancak, uyuz, vücudunuzu istila eden bir parazit olan akarlar tarafından tetiklenir. Bazen tünellerin olduğu yerlerde çizgilere benzeyen desenler görebilirsiniz.
Egzema ise nedeni belirsiz bir tür döküntüdür. Mevsimsel olarak gelip geçebilir. Kırmızı lekeler veya sızlayan kabarcıklar şeklinde ortaya çıkabilir. Uyuzun aksine, egzema bulaşıcı değildir. Egzema tedavileri semptomlarınızı yönetmeye yöneliktir. Uyuz tedavileri ise vücudunuzdaki akarları temizler.
Eğer kırmızı ve kaşıntılı bir döküntünüz varsa, sağlık hizmeti sağlayıcınıza başvurun. Uyuzu en kısa sürede yakalamak ve onlardan kurtulmak, başkalarına bulaştırmamak açısından önemlidir. Eğer egzema ise, sağlayıcınız semptomlarınıza yardımcı olacak çözüm önerileri sunabilir.
Hayır, uyuz kendiliğinden geçmez. Eğer tedavi etmezseniz, muhtemelen hastalığı diğer insanlara yaymaya devam edersiniz. Ayrıca, sürekli kaşıma muhtemelen sürekli kaşınmaya ve cildin bazı tür bakteriyel enfeksiyonlarına yol açacaktır.
Uyuz tedavi edilebilir, ancak tamamen kurtulmak zor olabilir. Kabuklu form gibi belirli uyuz formları daha zor tedavi edilebilir. Ayrıca, tüm akarların gittiğinden emin olmak için birden fazla tedavi seansına ihtiyacınız olabilir.
Sağlıkla ilgili herhangi bir sorunuz var mı? Sağlıkla ilgili sorularınızı 7/24 hizmet veren yapay zeka destekli sağlık asistanına sorabilir veya topluluk forumunda paylaşabilirsiniz.